Gdynia została zajęta przez wojska niemieckie 14 września 1939 roku. Przez pierwsze tygodnie zarząd sprawowała tam Kriegsmarine, czyli marynarka wojenna.
Dekretem z 26 października Gdynia oraz całe Pomorze weszły w skład okręgu Reichsgau Danzig - Westpreussen. Podlegały gdańskiemu gauleterowi NSDAP Albertowi Forsterowi. Wcześniej, 19 września, Gdynię wizytował Adolf Hitler. Był pod wrażeniem przestrzeni miejskiej oraz nowoczesnego portu. Nakazał utworzenie tam bazy Kriegsmarine oraz przeprowadzenie germanizacji miasta.
Docelowo z całej ludności polskiej miało pozostać około pięciu tysięcy wykwalifikowanych robotników, plus 80 kaszubskich rybaków wraz z rodzinami.
12 października mieszkańcy Orłowa dowiadują się, że muszą opuścić zajmowane przez siebie lokale. Informacja jest przekazywana przez megafony, umieszczone na samochodach. Jest godz. 5-6 rano, czas ewakuacji określony został na godzinę 9. Na ulicach znajdują się również afisze z obwieszczeniem policyjnym.
Mieszkańcy Orłowa mogli zabrać ze sobą tylko po 20 złotych oraz podręczy bagaż. Jak się okazało, w punktach zbiorczych dokonywano rewizji, rekwirując przesiedleńcom wszelkie kosztowności oraz gotówkę. Klucze miały zostać w drzwiach, natomiast opornych ostrzeżono przed konsekwencjami w postaci rozstrzelania.
Jak zapisał w swych wspomnieniach Ludwik Landau: "przechodzono przez wielokrotne rewizje, przy których zabierano nie tylko pieniądze, ale i kosztowności, zdzierając np. pierścionki z palca."
W Orłowie wysiedlenia objęły około 2,7 tys. dorosłych oraz 1,3 tys. dzieci.
Podróż odbywała się w fatalnych warunkach, przez wiele godzin wagony stały na bocznicach, ludzie nie mogli ich opuszczać, były bowiem zamknięte. Gdynianie trafiali do miast w głębi Polski, które nie były przygotowane na ich przyjęcie.
Cały czas trwało też polowanie na polskich działaczy oraz osoby zaangażowane w działalność lewicową i antyniemiecką. Te osoby czekało "specjalne traktowanie", w większości zostały rozstrzelane w Lesie Szpęgawskim i Piaśnicy.
Niemieccy oficerowie skarżyli się również na chaos podczas transportów, który uregulowany został dopiero wraz z wydaniem dekretu Hitlera z 7 października O umocnieniu niemczyzny. Wyznaczono w nim warunki wysiedleń z Pomorza. Stworzono wtedy jasne kryteria narodowe, co w konsekwencji oznaczało tułaczkę dla koło 80 tys. Gdynian.
Już podczas swej wizyty 19 września Hitler nakazał zmienić nazwę Gdyni. Od odkryć archeologicznych na Oksywiu nazwano miasto Portem Gotów - Gotenhafen. Goci byli plemieniem germańskim, które wiąże się z tzw. kulturą wielbarską, na której ślady natrafili archeolodzy na Oksywiu.
Przeprowadzono też konkurs na herb miasta. Ostatecznie wygrał biały nordycki okręt na błękitnym tle.
Usunięto też polskie instytucje, urzędy oraz zmieniono nazwy ulic. Ulica Świętojańska została mianowana Adolf Hitler Strasse. Skwer Kościuszki również przybrał imię niemieckiego dyktatora. Wśród innych ulic ulica Morska została Albert Forster Strasse, zaś 10 Lutego Hermann Göring Strasse.
Usunięto język polski ze szkolnictwa, dzieci polskie obowiązywał w szkołach język niemiecki, przestrzegano ściśle zakazu używania języka polskiego. Polacy nie mogli uczestniczyć w życiu kulturalnym i pracować intelektualnie. Starano się również doprowadzić do wpisania maksymalnej liczby ludności na volkslisty.
Gdynia była w okresie międzywojennym polskim "oknem na świat". Niemcy jednak mieli inne wizje rozwoju portu. Miał być on przede wszystkim bazą wojskową oraz warsztatami produkcyjnymi i naprawczymi na potrzeby Kriegsmarine.
Powstałe w Gdyni zakłady budowały niewielkie okręty oraz naprawiały i modernizowały już istniejące większe okręty nawodne oraz U-Booty. Później postanowiono wybudować stocznię wojenną, gdzie miały powstawać przede wszystkim okręty podwodne. Nigdy jednak nie udało się ukończyć budowy stoczni i w Gdyni powstawały tylko poszczególne sekcje U-Bootów, które były potem transportowane do Gdańska.
Większe "sukcesy" miała stocznia w Gdyni jako miejsce remontów, przeszło przez nią trzysta U-Bootów, oraz ponad pięćset innych okrętów.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze