Andrzej Januszajtis

• Tego na pewno nie wiecie. Januszajtis policzył gdańskie żurawie [FELIETON]

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Nie będzie to liczenie pięknych ptaków, tylko czegoś bardziej prozaicznego: historycznych dźwigów, których najwspanialszym przykładem jest nasz wielki Żuraw - pisze prof. Andrzej Januszajtis.

  26.03.2023 | 17:04

  felieton

  Gdańsk

  historia

  Tygodnik Trójmiasto

  

• Tego na pewno nie wiecie. Jak gdański Żuraw ciężary dźwigał

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Nasz Żuraw jest pod każdym względem niezwykły. Nie dość, że jest największym dźwigiem tego rodzaju, to jeszcze, jako jedyny, jest wbudowany w obronną bramę: wszystkie inne były wolno stojące.

  18.03.2023 | 19:31

  Gdańsk

  historia

  Tygodnik Trójmiasto

  

• Tego na pewno nie wiecie. Zagadkowy znak powodzi

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Na konferencji prasowej w Narodowym Muzeum Morskim oglądaliśmy zagadkowy kamień, odkryty w czasie trwającego remontu Żurawia w wykopie przy fundamentach. Mierzy w przybliżeniu 30 na 24 na 12 cm i jest wykonany z szaroróżowego wapienia o złożonej strukturze, pochodzącego z Olandii, szwedzkiej wyspy.

  12.03.2023 | 09:00

  Gdańsk

  historia

  powódź

  Tygodnik Trójmiasto

  

• Tego na pewno nie wiecie. Opowieść z Gniewa w czasach potopu

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Nie, nie chodzi tu o potop biblijny, tylko o czas wielkiego najazdu szwedzkiego w latach 1655-1660. Zacznijmy jednak od wczesnego średniowiecza, w którym nasz język różnił się od dzisiejszego.

  26.02.2023 | 20:29

  historia

  Potop szwedzki

  Tygodnik Trójmiasto

  

• Tego na pewno nie wiecie. Bursztynowe ulice

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Gdańsk był i jest światową stolicą bursztynu. "Bałtyckie złoto" zbierano i obrabiano tutaj na długo przed pierwszym zapisaniem nazwy miasta na kartach historii. Już 2200 lat temu przybywały po bursztyn karawany kupców z południa.

  19.02.2023 | 10:00

  Gdańsk

  Tygodnik Trójmiasto

  

• Tego na pewno nie wiecie. Pierwszy gdański fotoplastykon

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Pisząc w swoim czasie o dawnych gdańskich pasażach, wymieniłem działające w jednym z nich kino Kaiser-Panorama. Dopiero później poznałem właściwe znaczenie tej nazwy. Panorama Cesarska to nie kino, tylko fotoplastykon - urządzenie do oglądania fotografii stereoskopowych, wynalezione przez fizyka i przedsiębiorcę Augusta Fuhrmanna (1844-1924).

  11.09.2022 | 08:00

  Gdańsk

  

• Tego na pewno nie wiecie. Legenda o Czarnej Grecie

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Felieton prof. Andrzeja Januszajtisa. Legenda o Czarnej Grecie, która miała przydomek Skoczny Koń.

  19.03.2022 | 15:48

  komentarz

  legenda

  

• Tego na pewno nie wiecie. Malczewskiego ciąg dalszy

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Nasz spacer jeszcze się nie skończył; ulica Malczewskiego odsłania przed nami coraz to nowe tajemnice i zabudowę - starą i nową, mniej lub bardziej atrakcyjną, a zawsze ciekawą.

  15.03.2022 | 20:25

  Gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Ulica Wieniawskiego - jedyna w Polsce

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Na pytanie o Wieniawskiego większość z nas, nawet niemających do czynienia z muzyką, odpowie: wielki skrzypek i kompozytor, w Poznaniu są konkursy skrzypcowe jego imienia.

  23.02.2022 | 19:37

  Gdańsk

  historia

  ul. Wieniawskiego

  

• Tego jeszcze nie wiecie. Jak w Gdańsku w 1526 r. na wodzie walczono

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Do prezentowanych przeze mnie fragmentów "Kroniki pruskiej" Grunaua dodaję jeszcze jeden, opisujący walki na wodzie.

  06.02.2022 | 11:49

  Gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Co ciekawego u Grunaua

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Dawniejsi historycy uznawali jego kronikę w większości za bezwartościową. Dzisiaj przyznaje się jej jednak pewną wartość, w odniesieniu do czasów, w których Grunau żył, oddaje ona bowiem stan umysłów prostych ludzi, opisuje ich ocenę wydarzeń, obyczaje, wierzenia i przesądy. Czyta się ją z ciekawością.

  23.01.2022 | 20:10

  felieton

  

• Tego na pewno nie wiecie. Głupcy profesora Cipolli

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Teoria Cipolli zrobiła w świecie furorę, między innymi dlatego, że można ją stosować w różnych dziedzinach: ekonomii, ochronie przyrody, walce ze zmianami klimatu itp. i oczywiście także w polityce.

  16.01.2022 | 08:00

  

• Tego na pewno nie wiecie. Przechadzka po Wielkim Jarze

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Pisząc swojego czasu o Wielkim Jarze (Große Molde), po którego osi prowadzi dzisiejsza ulica Skarpowa w Gdańsku, dodałem zdjęcie z góry (od ulicy Nad Jarem), pokazujące ukształtowanie terenu.

  21.11.2021 | 20:01

  Gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Największe epitafium

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Początek listopada - częściej niż zwykle myślimy o naszych Zmarłych, odwiedzamy ich groby, czyścimy je i porządkujemy. Niezależnie od tego, warto się w tym czasie przyjrzeć dawnym takim miejscom, a także pomnikom i epitafiom.

  29.10.2021 | 19:21

  Gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Brama do sławy

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Bywają czasem (na szczęście rzadko) budowle, o których można tylko powiedzieć, że są ładne - i nic poza tym. Można je podziwiać, specjaliści mogą dzielić włos na czworo, rozpatrując każdy szczegół (to też ważne), ale w ich historii nie ma nic wykraczającego poza przeciętność. Ich dzieje dają się streścić w zdaniu: zostały zbudowane w którymś tam roku - i to wszystko.

  10.10.2021 | 16:33

  Gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Brama, której nie ma

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Idąc od kościoła św. Mikołaja na południe, przechodzimy na Szeroką, przejściem na zapleczu ulicy Pańskiej, które kiedyś było ulicą Małe Szklary.

  01.10.2021 | 20:22

  Gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Pod płytą nr 310

  tego na pewno nie wiecie

  Andrzej Januszajtis

  Posadzka kościoła Mariackiego w Gdańsku jest jedną wielką mozaiką kamiennych płyt grobowych. Dla utrzymania porządku co najmniej od połowy XVI wieku były numerowane.

  01.08.2021 | 21:00

  andrzej januszajtis

  felieton

  gdańsk

  

• Tego na pewno nie wiecie. Jak w Gdańsku w 1736 roku odległość burzy wyznaczano

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  "Z doświadczenia znaleziono, że między ujrzeniem błyskawicy a usłyszeniem grzmotu przebiega różny czas, a bierze się to z różnej odległości od miejsca, z którego błysk i grzmot pochodzą".

  25.07.2021 | 13:50

  burza

  Gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Daniel Tym (Thiem) i jego dzieła

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  O życiu Daniela Tyma wiemy tyle, co nic. Był ludwisarzem, twórcą dzwonów, armat i jednego królewskiego posągu. Tworzył je w latach 1627-1655; do roku 1634 w Gdańsku, potem w Warszawie, gdzie kierował królewską ludwisarnią.

  21.07.2021 | 16:09

  armaty

  dzwony

  Gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Od młyna do dworu

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Założone w 1440 r. jako Siedlecki Młyn, od 1445 należały do Bocków (vel Bucków), od 1520 do Brandesów, a w 1608 współwłaścicielem był Henryk Schwartzwald.

  12.07.2021 | 19:40

  Gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Wizyta w Kuźniczkach A.D. 1773

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Patrzę na stare zdjęcie rokokowo-klasycyzującego pałacyku Kuźniczki przy Marienstrasse (dziś Wajdeloty) 13, wspominam historię tego miejsca, sięgającą początkami 1551 r., i nagle jakimiś dziwnymi czarami czuję się przeniesiony do czasu tuż po I rozbiorze, kiedy dworek liczył sobie zaledwie 10 lat.

  03.07.2021 | 16:40

  Gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Taka sobie uliczka

  Gdańsk

  Andrzej Januszajtis

  Niektórzy nasi goście, znużeni stereotypowymi trasami zwiedzania, pytają o miejsca mniej uczęszczane, a równie niezwykłe jak sławne "ikony". Nie trzeba daleko szukać.

  14.06.2021 | 07:30

  Andrzej Januszajtis

  historia

  Pomorze

  ulice

  

• Tego na pewno nie wiecie. Od bobra do topora

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Ruszamy w drogę wzdłuż Kanału Raduni, nad którym - jak to w Gdańsku - zawsze jest coś do oglądania. Niedawno ktoś tutaj, w sercu miasta, sfotografował bobra, idziemy więc w to miejsce - może i nam się uda?

  06.06.2021 | 20:15

  felieton

  gdańsk

  

• Tego na pewno nie wiecie. Panowie i panie de Neri

  Gdańsk

  Andrzej Januszajtis

  Relacje Gdańska z Włochami sięgają zamierzchłej przeszłości. W czasach Nerona rzymscy kupcy przyjeżdżali tu po bursztyn (warto odwiedzić odtworzoną rzymską faktorię w Pruszczu).

  21.05.2021 | 20:30

  Andrzej Januszajtis

  historia

  Włochy

  

• Tego na pewno nie wiecie. Na śmierć Jacka Starościaka

  Jacek Starościak

  Andrzej Januszajtis

  Wiadomość o jego śmierci (8 maja) przyjąłem z niedowierzaniem, a gdy się potwierdziła - z ogromnym żalem. Czemu ci młodzi ludzie tak się spieszą z umieraniem? 73 lata to nie jest wiek, żeby się żegnać z życiem. Choroba nie wybiera, ale każde takie odejście odczuwamy jako przedwczesne.

  14.05.2021 | 20:47

  Andrzej Januszajtis

  Gdańsk

  

• Tego na pewno nie wiecie. Maj przed majem

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Obchodząc Święto 3 Maja, z czystej ciekawości zadajemy sobie pytanie, jaki charakter nosił ten dzień, zanim uchwalono Wielką Konstytucję. Czy był to zwykły dzień, a może obchodzono w nim inne święto?

  09.05.2021 | 20:00

  Gdańsk

  historia

  klasztor

  Oliwa

  

• Tego jeszcze nie wiecie. Pięćset lat temu w międzymurzu

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Międzymurze to pas między otaczającymi Prawe (Główne) Miasto murami, wysokim i niskim, których fragmenty w różnych miejscach przetrwały lub zostały zrekonstruowane po ostatniej wojnie.

  25.04.2021 | 10:30

  Gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Siwek z piekła rodem

  Sztum

  Andrzej Januszajtis

  Wielkanoc w dobie pandemii, piekielny wirus dręczy ludzkość, wszystko jest jak ze złego snu, ale trzeba wierzyć, że jak zły sen przeminie. Niech nas przeniesie w inny świat stara legenda z okolic Sztumu, w księgach wyszukana, własnymi słowy opowiedziana.

  04.04.2021 | 12:00

  Andrzej Januszajtis

  historia

  legenda

  

• Tego jeszcze nie wiecie. Jak mistrz Antoni w Gdańsku więzienie budował

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Wrócił mistrz Antoni do swojego domu na Peterszawie, uściskał żonę i dzieci, zjadł obiad, a potem usiadł na ulubionej ławie i zamyślił się głęboko. Zadanie, jakie otrzymał, było niezmiernie trudne.

  27.03.2021 | 14:55

  gdańsk

  historia

  więzienie

  

• Tego na pewno nie wiecie. Słońce na bruku

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Jednym z wielu godnych uwagi budynków na rynku w Brugii jest gotycki Dom Boeschoutów (Boeschoute-huis) z 1477 r.

  14.03.2021 | 15:00

  Brugia

  historia

  zegar słoneczny

  

• Tego na pewno nie wiecie. Anglicy w Gdańsku, gdańszczanie w Anglii

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Historyczne relacje gdańszczan z Anglikami, ściślej z Brytyjczykami (bo co najmniej tyle samo mieliśmy Szkotów), były tak bogate, że nie sposób ich opisać w krótkim felietonie. Z konieczności ograniczę się do wybranych przykładów.

  15.02.2021 | 10:02

  Anglia

  gdańsk

  historia

  Wielka Brytania

  

• Tego na pewno nie wiecie. Co się działo 500 lat temu

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  W 1521 roku wojna polsko-krzyżacka trwała nadal. Oto opis dalszych wydarzeń.

  19.01.2021 | 07:30

  gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Z dziejów Brunowskiej Drogi

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Mowa o ulicy Dolnego Wrzeszcza, zwanej niegdyś Brunowską Drogą, a dziś noszącej imię Ludwika Waryńskiego.

  29.11.2020 | 12:58

  gdańsk

  gdańsk wrzeszcz

  historia

  wrzeszcz

  

• Andrzej Bądkowski - wspomnienie

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Pierwszy raz mogliśmy się spotkać w latach jego studiów na Politechnice Gdańskiej, na Wydziale Chemicznym, z którego studentami miałem w tamtych czasach zajęcia z fizyki. Nie wbił mi się w pamięć, bo nie miał problemów z nauką.

  07.11.2020 | 18:31

  

• Tego na pewno nie wiecie. Z dawnych legend

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Gdańsk i cały nasz region jest bogaty w legendy. Bohaterkami wielu z nich są kobiety - niewiasty, panny i inne postacie żeńskie, realne lub wywodzące się z baśni i wierzeń ludowych. Opowieści opiewają ich odwagę i waleczność, nieustępującą dzielności mężczyzn.

  01.11.2020 | 12:51

  gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Z przysiąg dawnego Gdańska

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  W świadomości dawnych gdańszczan Ratusz Głównego Miasta upamiętniał się jako główne miejsce składania przysiąg.

  03.10.2020 | 09:01

  gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Jasieniowe góry

  felieton

  Andrzej Januszajtis

  Poszukując genezy nazwy "Jasień" zwróciłem uwagę na pojawiające się w lustracji wsi z 1664 r. "pustkowia" Jasieniowa Łąka I i Jasieniowa Łąka II. W roku 1765 ta oboczna nazwa była już tak zakorzeniona, że znalazła się w nagłówku: "Nynkowy alias Jasień" (łacińskie alias znaczy: inaczej). Oficjalną stała się w 1954 r.

  27.09.2020 | 20:10

  andrzej januszajtis

  

• Tego na pewno nie wiecie. Awantura w Jasieniu

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Zastrzegam: nie chodzi tu o współczesne spory, rzecz działa się w XVIII w.

  12.09.2020 | 15:01

  gdańsk

  historia

  jasień

  

• Tego na pewno nie wiecie. Dyrekcja Kolei - kto od kogo skopiował?

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  W jednym z najnowszych opisów gmachu Dyrekcji Kolei w Gdańsku zafrapowała mnie informacja, że jest on kopią gmachu Dyrekcji Kolei w Poznaniu.

  01.09.2020 | 08:30

  gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Quadruncinata, kora brzozowa i Kurtujak

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Jak już pisałem, Daniel Gabriel Messerschmidt, gdańszczanin, obywatel Królestwa Polskiego, był pionierem badań Syberii.

  24.08.2020 | 08:33

  gdańsk