Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi Sprawdź ofertę
    Szukaj
    Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
    wyborcza.pl Trójmiasto

    Tak wyglądały wybory za czasów Wolnego Miasta

    Wiadomości Trójmiasto
    pc
    nsdap system polityczny voklstag wolne miasto gdańsk
    Wolne Miasto Gdańsk, będące niesamodzielnym podmiotem prawno-międzynarodowym powstało w wyniku konferencji pokojowej po I wojnie światowej, odbywającej się w Wersalu. Władzę ustawodawczą spełniał Volkstag - zwany często gdańskim sejmem.
    Wolne Miasto Gdańsk nie było tworem suwerennym. Politykę zagraniczną oraz opiekę sprawowała nad nim Polska, natomiast arbitrem w sytuacjach spornych i gwarantem wewnętrznej niezależności był Wysoki Komisarz Ligi Narodów. Wolne Miasto z założenia miało być republiką, jego konstytucja była opracowana przez Zgromadzenie Konstytucyjne, we współpracy z Wysokim Komisarzem Ligi Narodów. Wybory do konstytuanty odbyły się 16 maja 1920 roku. Powstała podczas jej prac konstytucja WM Gdańska została przyjęta 13. VI. 1922 roku, po wprowadzeniu zmian sugerowanych przez Ligę Narodów. Zgromadzenie konstytucyjne liczące 120 posłów, zamieniło się w grudniu 1922 roku w Volkstag, czyli Sejm- izbę ustawodawczą. Po roku 1930 liczbę posłów zmniejszono do 72. Na zdjęciu policjanci aresztują sprawcę awantury w lokalu wyborczym.
    Bundesarchiv.
    1 z 9

    Wolne Miasto Gdańsk nie było tworem suwerennym. Politykę zagraniczną oraz opiekę sprawowała nad nim Polska, natomiast arbitrem w sytuacjach spornych i gwarantem wewnętrznej niezależności był Wysoki Komisarz Ligi Narodów. Wolne Miasto z założenia miało być republiką, jego konstytucja była opracowana przez Zgromadzenie Konstytucyjne, we współpracy z Wysokim Komisarzem Ligi Narodów. Wybory do konstytuanty odbyły się 16 maja 1920 roku. Powstała podczas jej prac konstytucja WM Gdańska została przyjęta 13. VI. 1922 roku, po wprowadzeniu zmian sugerowanych przez Ligę Narodów. Zgromadzenie konstytucyjne liczące 120 posłów, zamieniło się w grudniu 1922 roku w Volkstag, czyli Sejm- izbę ustawodawczą. Po roku 1930 liczbę posłów zmniejszono do 72. Na zdjęciu policjanci aresztują sprawcę awantury w lokalu wyborczym.
    Czynne prawo wyborcze przysługiwało obywatelom gdańskim powyżej 20 roku życia, bierne powyżej 25. Volkstag powoływał Senat czyli gdański odpowiednik rządu, na czele którego stał Prezydent Senatu. Liczba osób w Senacie była stała, czyli prezydent, zastępca prezydenta, 7 senatorów głównych (im Hauptamte) wybieranych na czas określony oraz 13 pobocznych (im Nebenamte) na czas nieoznaczony. Z początku czas określony wynosił 12 lat, później został zmieniony do 4 lat. Zgodnie z konstytucją gdańską istniał pluralizm polityczny, w roku 1927 istniało 15 partii.
    Bundesarchiv.
    2 z 9

    Czynne prawo wyborcze przysługiwało obywatelom gdańskim powyżej 20 roku życia, bierne powyżej 25. Volkstag powoływał Senat czyli gdański odpowiednik rządu, na czele którego stał Prezydent Senatu. Liczba osób w Senacie była stała, czyli prezydent, zastępca prezydenta, 7 senatorów głównych (im Hauptamte) wybieranych na czas określony oraz 13 pobocznych (im Nebenamte) na czas nieoznaczony. Z początku czas określony wynosił 12 lat, później został zmieniony do 4 lat. Zgodnie z konstytucją gdańską istniał pluralizm polityczny, w roku 1927 istniało 15 partii.
    W ówczesnym Gdańsku istniał pluralizm polityczny, system republikański w jakim zostało ono stworzone oraz zamorskie kontakty sprzyjał rozwijaniu się myśli polityczno-społecznej. Od samego początku istniało wiele partii politycznych. Spośród nich najważniejsze były ruchy nacjonalistyczne i socjaldemokratyczne. Szczególnie agresywną i rewizjonistyczna postawę wykazywała Niemieckonarodowa Partia Ludowa (Deutschenationale Volkspartei). Przy dużym rozdrobnieniu sił politycznych władza spoczywała w rękach nacjonalistów i centroprawicy. Wyrazicielem kierunku prawicowo-rewizjonistycznego był m.in. prezydent Senatu Gdańska w latach 1920-1930 Hentyk Sahm. Na zdjęciu siedziba gdańskiego Volkstagu przy Nowych Ogrodach.
    Muzeum Historyczne Miasta Gdańska.
    3 z 9

    W ówczesnym Gdańsku istniał pluralizm polityczny, system republikański w jakim zostało ono stworzone oraz zamorskie kontakty sprzyjał rozwijaniu się myśli polityczno-społecznej. Od samego początku istniało wiele partii politycznych. Spośród nich najważniejsze były ruchy nacjonalistyczne i socjaldemokratyczne. Szczególnie agresywną i rewizjonistyczna postawę wykazywała Niemieckonarodowa Partia Ludowa (Deutschenationale Volkspartei). Przy dużym rozdrobnieniu sił politycznych władza spoczywała w rękach nacjonalistów i centroprawicy. Wyrazicielem kierunku prawicowo-rewizjonistycznego był m.in. prezydent Senatu Gdańska w latach 1920-1930 Hentyk Sahm. Na zdjęciu siedziba gdańskiego Volkstagu przy Nowych Ogrodach.
    Kampania toczyła się aż do dnia poprzedzającego wybory. Inaczej niż dzisiaj w kampanię angażowały się media. Na bieżąco zachęcały do głosowania na określonych polityków i nie popierania innych. Twórcy
    Bundesarchiv.
    4 z 9

    Kampania toczyła się aż do dnia poprzedzającego wybory. Inaczej niż dzisiaj w kampanię angażowały się media. Na bieżąco zachęcały do głosowania na określonych polityków i nie popierania innych. Twórcy "Gazety Gdańskiej" z dużą dozą ironii komentują hasło NSDAP na najbliższe wybory: "Precz z Polakami i Żydami z Gdańska." Polski dziennikarz te zapowiedzi kwituje natomiast komentarzem: "Bardzo pstro muszą mieć w głowie organizatorzy tego rodzaju kampanii wyborczej".
    Polskie listy nie były znaczącym ruchem, zdobywano od siedmiu głosów w 1920 do dwóch po zmianie ordynacji wyborczej. Powody tego upatrywano w rozdrobnieniu i podziale polskich list, głosowaniu przez polskich robotników na ruchy komunistyczne i socjaldemokratyczne. Istniały również przeszkody w nabywaniu nieruchomości i meldowaniu się na stały pobyt Polaków w Gdańsku. Pozostałe partie polityczne izolowały polskich posłów w Volkstagu. Tylko koła gospodarcze widziały we współpracy z Polską szansę na rozwój Gdańska, jednakże nie miały one większego wpływu na politykę. Na zdjęciu Senatorowie (czyli odpowiednik polskich ministrów w rządzie) wychodzą z siedziby Volkstagu, gdzie byli zaprzysięgani po wyborach.
    SH WMG
    5 z 9

    Polskie listy nie były znaczącym ruchem, zdobywano od siedmiu głosów w 1920 do dwóch po zmianie ordynacji wyborczej. Powody tego upatrywano w rozdrobnieniu i podziale polskich list, głosowaniu przez polskich robotników na ruchy komunistyczne i socjaldemokratyczne. Istniały również przeszkody w nabywaniu nieruchomości i meldowaniu się na stały pobyt Polaków w Gdańsku. Pozostałe partie polityczne izolowały polskich posłów w Volkstagu. Tylko koła gospodarcze widziały we współpracy z Polską szansę na rozwój Gdańska, jednakże nie miały one większego wpływu na politykę. Na zdjęciu Senatorowie (czyli odpowiednik polskich ministrów w rządzie) wychodzą z siedziby Volkstagu, gdzie byli zaprzysięgani po wyborach.
    Zarówno centroprawicowa koalicja, jak i socjaldemokraci jako największa partia opozycyjna zmierzały do rugowania praw polskich w życiu politycznym i gospodarczym Wolnego Miasta Gdańska. Po przeprowadzeniu zmiany konstytucji Gdańska i zatwierdzeniu jej przez Ligę Narodów 9.IX.1930, powstała koalicja centrum i liberałów. Prezydentem został Ernst Ziehm z Niemieckonarodowej Partii Ludowej. Uzyskano również poparcie rosnących w siłę hitlerowców z NSDAP (Nationalsozialistishe Deutche Arbeitpartei).
    Bundesarchiv.
    6 z 9

    Zarówno centroprawicowa koalicja, jak i socjaldemokraci jako największa partia opozycyjna zmierzały do rugowania praw polskich w życiu politycznym i gospodarczym Wolnego Miasta Gdańska. Po przeprowadzeniu zmiany konstytucji Gdańska i zatwierdzeniu jej przez Ligę Narodów 9.IX.1930, powstała koalicja centrum i liberałów. Prezydentem został Ernst Ziehm z Niemieckonarodowej Partii Ludowej. Uzyskano również poparcie rosnących w siłę hitlerowców z NSDAP (Nationalsozialistishe Deutche Arbeitpartei).
    Rządy nacjonalistycznej koalicji z 1930 roku trwały do maja 1933 kiedy hitlerowcy zażądali nowych wyborów. Pomimo zaledwie 12 posłów w Volsktagu partia ta posiadała liczne poparcie w elitach rządzących a poprzez powiązania i subwencje łączące partie z Berlinem oraz władzami niemieckimi, mogły doprowadzić do tychże wyborów, w których chcieli uzyskać potrzebne do zmiany konstytucji 2/3 głosów.
    NAC
    7 z 9

    Rządy nacjonalistycznej koalicji z 1930 roku trwały do maja 1933 kiedy hitlerowcy zażądali nowych wyborów. Pomimo zaledwie 12 posłów w Volsktagu partia ta posiadała liczne poparcie w elitach rządzących a poprzez powiązania i subwencje łączące partie z Berlinem oraz władzami niemieckimi, mogły doprowadzić do tychże wyborów, w których chcieli uzyskać potrzebne do zmiany konstytucji 2/3 głosów.
    Zwiększanie się roli NSDAP w polityce gdańskiej miało charakter wybitnie antypolski. Niemiecka ówczesna nauka prawna, skupiona wokół partii hitlerowskiej, stworzyła prawo mniejszości narodowych (Volksgruppenrecht) oparte na kryteriach biologicznych i rasowych oraz prawo do zwierzchności nad nimi rasy aryjskiej reprezentowanej głównie przez Niemców. Wśród niemieckich elit zacierała się różnica pomiędzy prawem międzynarodowym a polityka międzynarodową.
    Bundesarchiv.
    8 z 9

    Zwiększanie się roli NSDAP w polityce gdańskiej miało charakter wybitnie antypolski. Niemiecka ówczesna nauka prawna, skupiona wokół partii hitlerowskiej, stworzyła prawo mniejszości narodowych (Volksgruppenrecht) oparte na kryteriach biologicznych i rasowych oraz prawo do zwierzchności nad nimi rasy aryjskiej reprezentowanej głównie przez Niemców. Wśród niemieckich elit zacierała się różnica pomiędzy prawem międzynarodowym a polityka międzynarodową.
    Plakat NSDAP.
    9 z 9

    Plakat NSDAP.
    nsdap system polityczny voklstag wolne miasto gdańsk
    Więcej

      Popularne

      Komentarze
      Zaloguj się
      Chcesz dołączyć do dyskusji? Kup prenumeratę, by czytać artykuły i je komentować

      Wszystkie komentarze

      sortuj:
      od najnowszego od najstarszego od najpopularniejszego od najmniej popularnego
      Slajd 4, podpis: "Na _bierząco_ ....". Słowo bieżąco ma związek z bieganiem, nie z braniem.
      już oceniałe(a)ś
      2
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Gdansk byl politycznie w Polsce a gospodarczo w Niemczech.Musiala wybuchnac wojna gdyz to bylo nie do pogodzenia.
      już oceniałe(a)ś
      0
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz

      Tematy ważne dla Trójmiasta

      Ludzie
      Tematy
      Miejsca

      Warto przeczytać

      Magazyn Kuchnia
      Magazyny
      Licytacje, przetargi
      wyborcza.pl
      Serwisy partnerskie

      Copyright © Wyborcza sp. z o.o.

      Właściciel niniejszego serwisu nie wyraża zgody na zwielokrotnianie ani inne korzystanie z utworów rozpowszechnionych w tym serwisie, w celu eksploracji tekstów i danych. Więcej informacji w zastrzeżeniu dot. eksploracji tekstów i danych.