Rok w trójmiejskiej kulturze

Bo czym innym, jak żenującą próbą wpływania na niezależną komisję selekcyjną był oficjalny komunikat ministra kultury Piotra Glińskiego, oburzonego niedopuszczeniem do konkursu głównego Festiwalu Filmowego w Gdyni obrazu "Historia Roja", poświęconego żołnierzom wyklętym? Z drugiej strony kuriozalne wystąpienie ministra przysłużyło się festiwalowi, o którym zrobiło się głośno kilka tygodni przed jego rozpoczęciem.

Jeszcze głośniej zrobiło się, gdy organizatorzy festiwalu ogłosili, że w ramach pokazów specjalnych pokażą w Gdyni "Smoleńsk" w reż. Antoniego Krauzego. Wtedy stało się jasne, że festiwal będzie sprawdzianem determinacji środowiska filmowego wobec nacisków ministra kultury. O tym, jaki pogląd mają artyści na temat "dobrej zmiany" nie było wątpliwości po ich wypowiedziach na gali kończącej festiwal. I chwała im za to!

Katarzyna Fryc

To był rok Doroty Kolak. Trzeba wymienić fenomenalną, nagrodzoną w Gdyni kreację aktorki z Teatru Wybrzeże w filmie Tomasza Wasilewskiego "Zjednoczone stany miłości". W roli Renaty zakochanej w sąsiadce Kolak osiągnęła prawdziwe mistrzostwo, a scena tańca, w której unaocznia wachlarz najsubtelniejszych emocji, przejdzie do historii polskiego kina.

Poza rolą w filmie Wasilewskiego Kolak otrzymała razem z Mirosławem Baką najważniejsze nagrodę teatralną - Nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza - za kreacje w spektaklu ?Kto się boi Virginii Woolf?? Edwarda Albee'ego w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego.

KF/murasz

Na początku lutego kolejną premierę zaprezentował gdański Teatr Wybrzeże. ?Fahrenheit 451? w reżyserii Marcina Libera to tekst Marcina Cecko opracowane na podstawie powieści Raya Bradbury'ego "451 stopni Fahrenheita".

To ciekawa w formie i treści opowieść o absurdalnych, wyniszczających dążeniach władzy. Opowieść niepokojąco aktualną, która głośno wybrzmiewa z teatralnej sceny. Tam, gdzie palą książki będące symbolem otwartości i rozsądku, tam nie ma miejsca na samodzielne myślenie, kreatywność i wolność.

W spektaklu świetne role Katarzyny Figury, Michała Jarosa, Jakuba Mroza i Cezarego Rybińskiego.

Katarzyna Sudoł

Miniony rok przyniósł rozwój talentu Marcina Miodka, wschodzącej gwiazdy Teatru Wybrzeże, który zasługuje na najwyższe uznanie za główną rolę w happenerskim przedstawieniu "Kreacja" w reżyserii Jarosława Tumidajskiego, a potem świetnie zaprezentował się jako Łopachin w "Wiśniowym sadzie" w reżyserii Anny Augustynowicz.

Aktorską klasę potwierdził także Piotr Michalski z Teatru Miejskiego w Gdyni (jako Salieri w "Amadeuszu" w reżyserii Jacka Bały i Mc Murphy w "Locie nad kukułczym gniazdem" w reżyserii Krzysztofa Babickiego).

Teatr Muzyczny w Gdyni zaprezentował dwie znakomicie przyjęte superprodukcje ("Piotruś Pan" w 3D i "Notre Dame de Paris"), a za chwilę zaczyna próby do kolejnej - "Wiedźmina" w reż. Wojciecha Kościelniaka. Natomiast Gdański Teatr Szekspirowski kroczy ścieżką eklektyzmu, prezentując dorobek teatrów z całego świata i najciekawszych polskich produkcji. Tak trzymać!

Katarzyna Fryc

Na gdyńskim festiwalu nagród dla twórców związanych z Trójmiastem było więcej. Tytuł Chwały Roku 2016 należy się pochodzącemu z Gdyni Bartoszowi M. Kowalskiemu, nagrodzonemu za debiut reżyserowi kontrowersyjnego filmu "Plac zabaw". Kowalski, który ze swoim filmem objeżdża teraz wiele światowych festiwali (Locarno, San Sebastian), zaprezentował się jako twórca wyjątkowo dojrzały i świadomy warsztatu.

Znakomicie zapowiada się także młody reżyser Miłosz Sakowski, absolwent gdyńskiej filmówki, którego debiutancki "Dzień babci" zdobył worek nagród na światowych festiwalach (ma nawet szanse na nominację do Oscara!). Podobnie zresztą jak jego koledzy z gdyńskiej szkoły, których filmy pomału podbijają świat.

Katarzyna Fryc

Dużym powodem do radości jest przekraczający granice Polski sukces grupy Trupa Trupa, który zaczął się już pod koniec 2015 roku. W roku mijającym recenzje ?Heartache? pojawiły się w niemieckiej i francuskiej prasie, utwory z tejże płyty można było usłyszeć w rozgłośniach w Hiszpanii, Francji i Portugalii a zremasterowaną wersję płyty wydała francuska wytwórnia Ici d?ailleurs.

To jednak nie koniec, a można powiedzieć, że dopiero początek europejskiej przygody Trupy, bo w styczniu grupa wystąpi na jednym z ważniejszych festiwali showcase?owych w Europie - na Eurosonic w holenderskim Groeningen.

Małgorzata Muraszko

Latem tradycyjnie już rządziła muzyka na kolejnej edycji Open?er Festival. Gdyńska impreza to już wakacyjna tradycja ? kolejny raz nie zawiodła muzycznie ani organizacyjnie. Świetne występy artystów z całego świata, zarówno wielkich gwiazd, jak i wschodzących twórców.

Doskonale wypadli CHVRCHES, magiczna Florence and The Machine, subtelna i dziewczęca Grimes, absolutnie zjawiskowe wizualnie i muzycznie Sigur Ros czy, wreszcie, kolosy gitarowego grania ? Red Hot Chili Peppers.

Katarzyna Sudoł

Wśród trójmiejskich imprez nie sposób nie wyróżnić spotkań literackich, które z roku na rok cieszą się coraz większą popularnością. Dużym sukcesem był Literacki Sopot. 2016 należał do pisarzy izraelskich, którzy tłumie stawili się w nadmorskim kurorcie. Z największym zainteresowaniem spotkał się Etgar Keret, który jeszcze kilka godzin po spotkaniu podpisywał książki swoich polskich fanów. Świetnie wypadła rysowniczka i autorka komiksów Rutu Modan czy ? wplątana w polityczną aferę ? Dorit Rabinyan.

Dobrze wypadły też tegoroczne Dni Nagrody Literackiej Gdynia, podczas których była okazja do spotkania z najpopularniejszymi ostatnio poetami, prozaikami i tłumaczami. Weronika Murek, Maciej Płaza czy Łukasz Orbitowski ? wszyscy podzielili się z trójmiejskimi czytelnikami swoimi przemyśleniami i spojrzeniem na literaturę.

Katarzyna Sudoł

Przed mieszkańcami Gdańska nieuczęszczane dotąd rejony odkryły dwie inicjatywy Instytutu Kultury Miejskiej: Odcinki i Narracje (przy współpracy z Gdańską Galerią Miejską). Te pierwsze, które zastąpiły Narracje, zaprowadziły w czerwcu na Wilczy Szaniec, a drugie - w październiku na Biskupią Górkę.

Sopocki Artloop też ingerował w miasto, a swoje działania skupił na popularnym wśród turystów Molo. Po raz pierwszy festiwal trwał tydzień, co było pomysłem nietrafionym - przez rozciągnięcie w czasie działań zatraciła się cała idea festiwalu. Zabrakło pierwiastka łączącego ludzi a instalacjom brakowało opisów, przez co dla większości zwiedzających były to działania niezrozumiałe.

Małgorzata Muraszko

W 2016 roku Gdańsk odwiedził Wrocław. W ramach programu Koalicja Miast dla Kultury kolektyw kuratorski Znajomi znad Morza (Anna Witkowska, Emilia Orzechowska, Jakub Knera i Sylwester Gałuszka) spędził w Europejskiej Stolicy Kultury 2016 tydzień. Na ten czas przejęli jedną z kamienic przy Rynku i przywieźli to, co oczywiście kojarzy się z Gdańskiem.

Była wiec plaża i parawany, bursztyn w płynnej formie ?Bursztynowego szlaku? oraz dużo gdańskiej muzyki, kultury i sztuki. Czy ta rezydencja zapisała Gdańsk na stałe w pamięci wrocławian i jaką stolica kultury byłby Gdańsk? Te pytania pozostają otwarte.

Małgorzata Muraszko

Z jednej strony Gdańsk aktywnie wspiera uchodźców, z drugiej - na jego ulicach wciąż można usłyszeć wymierzoną w nich mowę nienawiści. To pierwsze to powód do Chwały Roku, to drugie - zawstydzająca Chała.

Gdańsk, miasto wolności i solidarności, jest dziś miastem otwartym dla uchodźców, miastem, które chce im pomagać i ma na to niezłe pomysły, skuteczną infrastrukturę i gotową do zastosowania, spójną strategię.

Najważniejszą inicjatywą w tej kwestii było powołanie we wrześniu Rady Imigrantów - pierwszego takiego ciała w Polsce, nietypowego nawet na skalę europejską. To ciało doradcze przy Prezydencie Miasta Gdańska, którego zadaniem jest wskazywanie lokalnym władzom samorządowym problemów i potrzeb obcokrajowców mieszkających i przybywających do miasta.

Na drugim biegunie stoi coś, co jest nie tylko skandaliczną Chałą Roku, ale jest powodem palącego wstydu już od wielu lat - nadal w przestrzeni publicznej miasta i wirtualnej współtworzonej przez jego mieszkańców znaleźć można mnóstwo śladów ksenofobii, rasizmu, uprzedzeń, a nawet nieskrywanej nienawiści

Przemysław Gulda

Rok 2016 był rokiem zmian w Operze Bałtyckiej, która w sezon 2016/2017 pod przewodnictwem nowego dyrektora, Warcisława Kunca, weszła lekką i kolorową ?Cyganerią? Pucciniego w reżyserii Karen Stone.

Na tytuł Chały Roku 2016 w pełni zasłużył konsekwentnie podtrzymywany przez wiele miesięcy konflikt w Operze Bałtyckiej w Gdańsku. Zaczęło się od kłopotów finansowych, wycofania sponsora i popadania w długi jeszcze za poprzedniego dyrektora Marka Weissa, co przełożyło się na pustki w repertuarze i kuriozalną sytuację, gdy w maju tego roku opera nie zagrała ani raz. W oko cyklonu wkroczył nowy dyrektor Warcisław Kunc, który nie wysypał z kieszeni brakujących milionów, oczekiwanych przez załogę, więc konflikt trwa nadal.

Katarzyna Fryc/murasz