Wałęsa, Borusewicz, Krzywonos, Borowczak o filmie "Wałęsa"

W tym filmie jest ponad 95 procent faktów, które miały miejsce. I stąd mój komentarz jest niewłaściwy i źle, że zabrałem się za komentowanie tego filmu. Wszyscy inni mogą komentować, a ja nie, bo od razu ukierunkowuję w dobrą stronę, albo złą. Stąd wycofałem się z wszelkiego komentowania, słucham natomiast komentarzy wszystkich innych oglądających.

(wypowiedź dla trojmiasto.gazeta.pl)

Fot. Mirosław Sosnowski/Makufly

Dla mnie film ma trzy wielkie postaci: Wałęsa, Wajda i Więckiewicz. Trzy razy W.

Obejrzałem go na specjalnym pokazie na zaproszenie Andrzeja Wajdy. Wcześniej kilka razy spotykałem się z nim i opowiadałem o wielu rzeczach z tamtych wydarzeń.

Wajda w konwencji zbliżonej do paradokumentu pokazał 20 lat historii Polski poprzez dzieje rodziny Lecha i Danuty Wałęsów. Dobrze to wszystko zostało przedstawione, choć trzeba przyznać, że w dużym skrócie, od strony faktograficznej nieco migawkowo.

Największe wrażenie zrobiła na mnie część pokazująca życie osobiste głównych bohaterów, ich rozstania, dramatyczne napięcia, bo przecież cały czas żyli w niebezpieczeństwie. Być może nawet takich scen jest za mało, bo ogląda się je z dużymi emocjami.

Muszę wspomnieć o znakomitej grze zwłaszcza Agnieszki Grochowskiej w roli Danuty Wałęsy i Marii Rosarii Omaggio jako Oriany Fallaci. Natomiast głos Roberta Więckiewicza jest tak podobny do Wałęsy, że w niektórych scenach byłem nawet przekonany, że to mówi Wałęsa.

Jeśli chodzi o bohaterów drugoplanowych, ja również się tam pojawiam. Gra mnie Bogusław Kudłek, bardzo dobrze dobrany aktor. Jest też Alina (Pieńkowska - żona Bogdana Borusewicza - red.], którą rozpoznałem po sukience w groszki. Natomiast mój kostium został źle dobrany. Bogusław Kudłek gra mnie w jasnych dżinsach i koszuli w kratę. Tak ubierałem się, owszem, ale podczas strajków w 1988 r., co widać na archiwalnych zdjęciach. Natomiast podczas strajków w 1980 r. nie pozwalałem się fotografować, stąd pewnie ten błąd.

mat.prasowe - Akson Studio

Scena w stoczni. Od lewej filmowy Bogdan Borusewicz (Bogusław Kudłek), Henryka Krzywonos (Dorota Wellman) i Lech Wałęsa (Robert Więckiewicz).

To przede wszystkim film o Wałęsie. Moja osoba pojawia się w trzech scenach, ale nie przywiązuję do tego większej wagi. Dorota Wellman pięknie zagrała moją postać.

Dla mnie najważniejsze, by film obejrzeli widzowie za granicą i dowiedzieli się, że obalanie komuny nie zaczęło się od muru berlińskiego, ale tu, w Gdańsku. I żeby zobaczyło go młode pokolenie, któremu ta opowieść otworzy oczy na wiele spraw.

Robert Więckiewicz jest tak przekonujący w roli Wałęsy, że nawet łapałam się na myśli, czy to nie są wmontowane w fabułę zdjęcia archiwalne z Wałęsą. Więckiewicz idealnie wpasował się w tę rolę. Agnieszka Grochowska jako Danuta Wałęsa też świetnie sobie poradziła. Młoda aktorka, a tak dobrze potrafiła wejść w klimat tamtego czasu.

Sukces filmu to także zasługa świetnego scenariusza Janusza Głowackiego, który napisał go tak, żeby wiernie oddać realia, ale też by wypośrodkować akcenty.

I czy się to komuś podoba, czy nie, to po prostu świetny film i życzę mu zdobycia Oscara. Choć wiem, że niektórzy pójdą do kina trochę z ciekawości, a trochę po to, żeby twórcom nawpierdzielać.

mat.prasowe - Akson Studio

Obejrzałem film na premierze w Teatrze Narodowym w Warszawie. Ale wcześniej kilkakrotnie byłem na planie, gdy kręcili ujęcia w Gdańsku. Widziałem, jak powstają sceny Grudnia 1970 i strajku w gdańskiej stoczni. Miałem wielką przyjemność podpatrywać mistrza Andrzeja Wajdę przy pracy.

Muszę powiedzieć, że po 33 latach od wydarzeń sierpniowych to było bardzo wzruszające oglądać to wszystko jeszcze raz na ekranie. Moją postać zagrał młody aktor z Łodzi. Trochę wyższy ode mnie, ale od razu rozpoznałem, że to ja. Dzień przed premierą w Teatrze Wielkim moi synowie obejrzeli film na prapremierze w Gdańsku i też bezbłędnie rozpoznali wszystkie postaci. Choć przecież z ekranu nasze nazwiska nie padają, tylko Henryka Krzywonos czy Anna Walentynowicz są wymienione z nazwiska. Mimo to na warszawskiej premierze co chwilę na widowni było słychać głosy "To Alina Pienkowska i Borusewicz", "To Mazowiecki i Geremek". Pewnie dlatego, że na sali siedziało wielu uczestników tamtych wydarzeń.

Jestem bardzo zadowolony, że ten film powstał, zwłaszcza że jest bardzo dobrze zrobiony. I bardzo dobrze, że pokazali, że w scenie aresztowania Lecha w 1970 roku od podpisuje jakieś kwity. A na końcu esbek grany przez Zbigniewa Zamachowskiego świetnie to puentuje "No i ukręcił się nam ten Wałęsa".

To film ważny nie tylko dla mojego pokolenia, ale szczególnie dla naszych dzieci. Uważam, że to dobrze, że powstał teraz, póki żyją ludzie tworzący tę historię, którzy mogą go zrecenzować i ocenić. Po latach pewnie byłoby za późno by oceniać, czy przedstawia tamte realia rzetelnie, czy nie. Po latach fakty mogłyby zostać podretuszowane albo zakłamane. I mogłoby się okazać, że np. w stoczni byli bracia Kaczyńscy.

Świetna jest klamra, którą tworzy scena wywiadu z Orianą Fallaci, której Lech najwyraźniej chce zaimponować i trochę stroszy piórka.

Dla mnie film Wajdy jest jak sienkiewiczowska "Trylogia", też pokazuje walkę o wolność. I tak samo układają się w trylogię te trzy części "Człowiek z marmuru", "Człowiek z żelaza" i "Wałęsa. Człowiek z nadziei".

Na pewno pójdę na "Wałęsę" jeszcze nie raz. Ale wtedy obejrzę go z mniejszymi emocjami, bardziej na chłodno. "Trylogię" Sienkiewicza czytałem chyba ze dwadzieścia razy. Może tyle razy obejrzę też "Wałęsę"?

Byłem przeciwny powstaniu tego filmu. Uważałem, że moment nie jest odpowiedni. Jest za wcześnie, bohaterowie tamtych wydarzeń są jeszcze z nami, to wywołuje dodatkowe emocje. Lepiej byłoby odłożyć temat na trzydzieści lat na półkę. Powinien go zrobić ktoś z następnego pokolenia, kto nie był świadkiem lub uczestnikiem tej historii. Ale film już powstał i nie ma o czym dyskutować.
Nie jestem dobrym recenzentem, bo to film o mojej rodzinie, sam brałem udział w tamtych wydarzeniach. Moja ocena jest bardzo subiektywna. Wydaje mi się, że jest nierówny - są w nim bardzo dobre, poruszające sceny z udziałem moich rodziców i wydarzenia, o których opowiedziałbym w zupełnie inny sposób. Ten film na pewno będzie wzbudzał emocje, bo jeszcze przed premierą wiele osób ma na jego temat wyrobione zdanie.
Szczególnie poruszyła mnie scena, gdy przychodzą internować mojego ojca. Scena pożegnania między moimi rodzicami została pięknie pokazana, choć w rzeczywistości wyglądała inaczej. Wzruszyłem się kilka razy, widząc interakcje moich ekranowych rodziców. Nie chcę jednak zdradzać szczegółów. Mój ekranowy ojciec momentami jest bezbłędny. Słysząc niektóre kwestie Więckiewicza, wybuchałem śmiechem. Agnieszka Grochowska również zagrała świetnie, choć ojciec był trochę oburzony, gdy na ekranie zobaczył bałagan panujący podczas przygotowywania śniadania. "U nas zawsze był porządek" - skomentował. Jasne, był porządek, bo wszystko było na głowie mamy. Inna wzruszająca scena to ta opisana w książce mojej mamy: jesienią 1980 roku, gdy przez nasze mieszkanie przewalają się tłumy ludzi, ona wyrzuca wszystkich z domu, łącznie z ojcem. On wraca skruszony i wiesza na drzwiach kartkę: "Tyfus. Nie ma wstępu dla obcych". Ta kartka powraca zresztą w innym momencie filmu, w bardzo symboliczny sposób.
Film Wajdy opowiada o człowieku, nie o pomniku. Na ekranie widzimy wielką postać, która ma swoje słabości. Ojciec oburza się, że nie jest taki jak w filmie, ale przecież wszyscy wiemy, że ten wspaniały człowiek ma trudny charakter. Moim zdaniem jego postać została wybitnie zagrana. Być może taka niejednoznaczna ocena spowoduje, że te osoby, które zapowiadają bojkot filmu, jednak go zobaczą.