Wisła przez lata uchodziła do morza w miejscu zwanym Wisłoujściem. Aktywność rzeki doprowadziła jednak do tego, że ujście straciło swój pierwotny kształt. Wisła naniosła piaszczyste łachy, które nazwano Ost-platte oraz West-platte. Do XIX w. zachodnia łacha była płycizną a później wyspą.
Na pocztówce - zniszczone po sztormach łazienki na Westerplatte.
Wyspa ta od zawsze miała strategiczne położenie. Już w 1734 r. podczas oblężenia Gdańska walczyły tu wojska francuskie pod dowództwem Luisa de Plelo. Hrabia de Plelo był ambasadorem francuskim w Kopenhadze. Podczas wojny sukcesyjnej w roku 1734 wraz z 2,5-tysięcznym korpusem francuskim przybył na pomoc Stanisławowi Leszczyńskiemu. Oddziały francuskie wylądowały na Westerplatte i zaopatrywane przez Twierdzę Wisłoujście przygotowywały się do akcji ofensywnych. W planach wojska miały się przedrzeć do miasta przez rosyjskie umocnienia, przy jednoczesnym wsparciu silnego, złożonego z 1800 ludzi wypadu żołnierzy Gdańska. 27 maja podjęto próbę wykonania szturmu. Niestety, rozmyty po deszczach teren pokrzyżował szyki. Francuzi szybko rozpoczęli odwrót. Na polu bitwy zostało 100 francuskich grenadierów i hrabia de Plelo. W relacjach pojawia się opowieść o tym, że hrabia miał postrzelić jednego z uciekających grenadierów, by nie dopuścić do paniki. Pozostali żołnierze mieli zabić de Plelo, który ucieczkę i pozostawienie Gdańska samemu sobie uważał za tchórzostwo. Niedługo potem Francuzi na Westerplatte skapitulowali po rosyjskim ostrzale artyleryjskim, w którym zabitych zostało zaledwie dwóch żołnierzy.
Na zdjęciu - plaża ok. 1900 r.
Kolejny raz wyspa była użyta militarnie w roku 1813, podczas oblężenia przez Rosjan napoleońskiego ówcześnie Gdańska. 16 września wojska angielsko-rosyjskie przy pomocy 83 szalup, dwóch fregat i dwóch korwet zaatakowały wyspę. Fracusko-polskie wojska odparły atak i dopiero kapitulacja miasta doprowadziła do oddania Westerplatte.
Już kilkanaście lat później na plażach Westerplatte zaczęli się pojawiać pierwsi letnicy. W 1835 r. na wyspę przypływały regularne statki wycieczkowe. Cztery lata później dotychczasowe kąpielisko zamieniło się w kurort z własnym regulaminem oraz gospodą.
Na pocztówce - plaża na Westerplatte w 1908 r.
Godzinny rejs statkiem w 1839 r. kosztował srebrny grosz, wycieczka rozpoczynała się z przystani na Motławie. Najważniejsze dla rozwoju portu było jednak zasypanie dawnego toru wodnego w 1845 r. i powstanie półwyspu.
Na pocztówce - restauracja na Westerplatte w 1910 r.
W 1881 r. powołano na miejscu towarzystwo See-Bad Actiel Gesellschaft i od tego momentu kąpielisko nieustannie się rozwijało. Pojawiły się nowe łazienki z ciepłymi i zimnymi kąpielami w wodzie morskiej oraz restauracje. Dookoła powstawały też wille i domy letniskowe, zaś w 1898 r. uruchomiono publiczną rozmównicę telefoniczną. Powstała również promenada spacerowa wysadzana lipami.
Na pocztówce - plaża na Westerplatte w 1908 r.
Regularnie na wyspę przyjeżdżały powozy od dworca i Targu Rybnego. Na płynących Wisłą i Motławą czekał budynek poczekalni, w którym znajdowała się nawet restauracja.
Na pocztówce - plaża na Westerplatte w 1908 r.
W hali nabrzeżnej pojawiły się również natryski. Na samej werandzie mogło się zmieścić na kawie 500 osób, zaś sala jadalniana mieściła aż 800 osób. Oprócz tego była duża sala do tańca, gdzie zazwyczaj grała orkiestra. Obok była przestrzeń wystawowa, zaś pod kurhausem mieściły się korty tenisowe i kręgielnie.
Na pocztówce - ogród Kurhausu.
Tuż przed pierwszą wojną światową rocznie na Westerplatte meldowało się na wypoczynku aż 120 tys. osób, co niemal równa się ówczesnej ludności Gdańska. Niestety, pierwsza wojna światowa i militaryzacja półwyspu doprowadziły do upadku kurortu. Po wojnie nie odzyskał on już swojego dawnego blasku. Powodem były m.in. zimowe sztormy. Dlatego w 1925 r., mimo protestów gdańszczan, Liga Narodów zezwoliła na przejęcie przez Polskę części półwyspu jako składnicy militarnej, która miała kilkanaście lat później zapisać się na kartach historii.
Na pocztówce - Westerplatte w 1915 r.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze