Pałac Sierakowskich w Waplewie Wielkim to unikalny obiekt na Powiślu. Przez wieki rezydowały w nim najbardziej znane polskie rody szlacheckie - Sierakowskich, Zawadzkich, Bagniewskich, Chrząstowskich. Bywali tutaj spokrewnieni z nimi przedstawiciele familii Sołtanów, Pociejów, Radziwiłłów, Potockich i Lubomirskich.
Obecnie pałac jest siedzibą Muzeum Tradycji Szlacheckiej i Pomorskiego Ośrodka Kontaktów z Polonią, jedynego w województwie pomorskim muzeum dedykowanemu tradycjom polskiej szlachty. W ubiegłym roku, po poważnym remoncie, pałac znowu oddano do użytku zwiedzającym.
Geneza rezydencji w Waplewie sięga średniowiecza. Obecny pałac powstał w XVII w. W wieku XIX przeszedł gruntowną rozbudowę. Jeszcze w XVIII w. powstał pałacowy park krajobrazowy. Zespół pałacowo-ogrodowy scala obecnie pałac, park i folwark wraz ze stawem. Zabytkowy zespół obejmuje także wybudowany w latach 1933-1937 dom Zbigniewa Donimirskiego.
Do dziś żyje ostatnia dziedziczka Waplewa - Izabella Sierakowska-Tomaszewska, żona zmarłego w 2015 r. dziennikarza i komentatora sportowego Bohdana Tomaszewskiego.
Pani Izabella przekazała prawa do obiektu narodowi polskiemu, mimo że - jak sama mawiała - nieraz słyszała od znajomych: "Odzyskaj go i sprzedaj, będziesz miała dużo pieniędzy". O takiej decyzji nie było jednak najmniejszej mowy.
"Musiałam coś zrobić, żeby pałac nie wpadł w niepowołane ręce. Był we mnie lęk, że przyjedzie do Waplewa bogaty Niemiec i go kupi. To byłby okrutny chichot historii. Tak więc w grę wchodziło tylko ofiarowanie pałacu krajowi. Żeby pełnił funkcję służebną. Wiem, brzmi to patetycznie, ale znając losy moich dziadków, zdanie ojca, który zmarł 12 lat temu, i historię Waplewa, tej - wyspy polskości w morzu junkierstwa - przez ponad 200 lat, inna decyzja byłaby niehonorowa" - mówiła w wywiadzie dla "Gazety Wyborczej Trójmiasto" Izabella Sierakowska.
Od 2012 do 2015 r. w Waplewie Wielkim trwał kompleksowy remont. W jego ramach odnowiono ściany zewnętrzne całego budynku, jak i wnętrza. Przywrócono pierwotny wygląd elewacji korpusu pałacowego, przybudówki w stylu neohistorycznym i oranżerii. We wnętrzu poddano konserwacji część istniejących posadzek, drzwi, okien oraz fragmentów zachowanej boazerii. Wiele z nich trzeba było odtworzyć, opierając się na materiałach źródłowych oraz informacjach zebranych podczas kwerendy w podobnych siedzibach ziemiańskich.
Zrekonstruowano posadzki z wapienia olandzkiego, boazerie znane jedynie z archiwalnych fotografii, przywrócono figurę Minerwy stojącą przed wejściem do wnętrz pałacowych oraz odtworzono witraże w sieni według starych technik. Jednym z działań konserwatorskich była też rekonstrukcja drzwi w Sali Gdańskiej i jadalni, które niegdyś wykonane były z frontów starych, zabytkowych szaf gdańskich.
Dzięki pozyskaniu wcześniej nieznanych fotografii archiwalnych odtworzono w Sali Gdańskiej nadświetle flankowane dekoracyjnymi pilastrami. W niektórych wnętrzach wprowadzono obicia z tkaniny i tapety utrzymane w stylistyce z przełomu XIX i XX w. W części oranżeryjnej powstała sala wielofunkcyjna służąca organizacji konferencji, imprez kulturalnych oraz koncertów. Poddano także konserwacji zabytkowy kominek z XVII w. wykonany w warsztacie rodziny van den Blocke.
Stworzono od podstaw nowoczesny system dozoru i zabezpieczenia muzeum wraz z serwerownią i systemem monitorowania.
Przed wojną Waplewo słynęło z liczącej ponad 400 obrazów galerii. Ale także z pokaźnych ? liczących 10 tys. tomów, zbiorów bibliotecznych.
Bogactwo wyposażenia pokoi pałacowych w Waplewie, kreowane przez kilka pokoleń Sierakowskich, z czasem przerodziło się w świadomie tworzoną kolekcję artystyczną, która stała się prawdopodobnie najcenniejszym zbiorem należącym do polskich ziemian na Pomorzu Nadwiślańskim w XIX w.
Zbiór malarstwa i zabytkowych obiektów artystycznych zawierał w przededniu II wojny światowej ok. 450 dzieł sztuki z zakresu malarstwa, grafiki i rzeźby. Były to obrazy różnych szkół malarstwa, z przewagą północnych: niemieckiej, holenderskiej i flamandzkiej. Sporą grupę stanowiły także dzieła artystów włoskich i francuskich, zaś przykłady sztuki hiszpańskiej, angielskiej i rosyjskiej były sporadyczne. Malarstwo polskie reprezentowały przede wszystkim portrety przodków.
W pałacu zgromadzone były także cenne przedmioty rzemiosła artystycznego: meble (głównie gdańskie i holenderskie), wyroby z porcelany i brązu, kości słoniowej, miniatury, dawne stroje, wykopaliska i militaria.
Po remoncie do Waplewa powróciła część dzieł sztuki. Część z nich trafi na swoje pierwotne miejsca. Ciekawostką jest, że do dziś nie udało się odnaleźć mebli o proweniencji waplewskiej. Ich miejsce zajmą sprzęty nawiązujące do widocznych na dawnych fotografiach i wymienianych w spisie wyposażenia pałacowego, przekazanego po II wojnie światowej przez Andrzeja Sierakowskiego. Znacząca część pomieszczeń będzie wyposażona w sprzęty związane z rzemiosłem gdańskim.
Ważnym wydarzeniem dla muzeum było przekazanie w 2011 r. przez ostatnią z rodu Sierakowskich Izabellę Sierakowską-Tomaszewską 21 obrazów wchodzących niegdyś w skład kolekcji waplewskiej, sześciu grafik, lustra pałacowego w złoconej ramie, sekretarza podróżnego w formie okutej skrzyni i dwóch ram do obrazów.
Autentyczna aranżacja pomieszczeń z przełomu XIX i XX w. była możliwa do odtworzenia dzięki fotografiom z 1879 r. i z lat 20. XX w.
Bardzo cennym darem było przekazanie w 2009 r. przez Izabellę Sierakowską-Tomaszewską zespołu ponad 200 dawnych fotografii ukazujących budynki założenia pałacowo-parkowego w Waplewie, jego mieszkańców oraz wizerunki wielu spokrewnionych i zaprzyjaźnionych osób.
Obecnie zbiór muzeum zawiera ponad 270 fotografii związanych z pałacem waplewskim i jego mieszkańcami, dokumenty różnych członków rodziny Sierakowskich dotyczące posiadanych nieruchomości oraz pamiątkowe pisma (zaproszenia, program uroczystości) odnoszące się do ceremonii koronacyjnej cara Mikołaja I w 1829 r., w której uczestniczył Kajetan Sierakowski (1753?1841).
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze