Ród Sobieskich zaliczany był do średnio zamożnej magnaterii. Jan Sobieski odziedziczył po ojcu Jakubie i swoim dziadku majątek, którego - w związku ze śmiercią brata - był jedynym dysponentem. W 1667 r. ród utracił część dóbr za sprawą aneksji do Rosji ziem wschodnioukraińskich, ale car wypłacił Sobieskim odszkodowanie w wysokości 40000 zł. W przededniu przejmowania władzy królewskiej Sobieski był już poważnym magnatem, posiadającym dobra także na Pomorzu. W marcu 1667 r. przejął po Jerzym Lubomirskim starostwo gniewskie, w którym rządził aż do swojej śmierci. Starostwo stało się w 1672 r., podczas najkrwawszych walk z Turkami, Tatarami i Kozakami, miejscem schronienia rodziny ówczesnego hetmana. Tutaj także Sobieski zdeponował prywatny skarbczyk.
Sobieski mocno inwestował w zamek. Za jego rządów wzniesiono wykorzystujący średniowieczne mury Pałacyk Myśliwski, a także sławny po dziś dzień Pałac Marysieńki - typowo rezydencjonalną budowlę w stylu barokowym, ustawioną na przedzamczu. Rezydencję urządzono z przepychem godnym Sobieskich, otaczały go krużganki i ogrody.
Król wiedział, jak dbać o swoje interesy. Kiedy 21 maja 1674 r. Sobieski został monarchą, powinien zwrócić starostwo gniewskie. Tak się jednak nie stało. Udało mu się je zatrzymać, dowodząc że jest ono zadośćuczynieniem za pieniądze pożyczone poprzedniemu monarsze. Dwa lata później sejm oddał Gniew Sobieskim na cztery pokolenia. A Ziemia Gniewska weszła w skład jego dóbr.
O tym, że Sobieski naprawdę lubił nadwiślańską warownię, niech świadczy fakt, że to właśnie tutaj wyprawił w 1677 r. swe imieniny. Na imprezie obecny był m.in. sąsiad - opat cystersów z Pelplina Aleksander Ludwik Wolf, którego w tym samym roku władca postanowił rewizytować w klasztorze. Po śmierci monarchy w 1696 r. majątkiem zarządzała królowa - wdowa, a następnie - do 1724 r. - Michał Zamoyski. Nie był to jednak ten sam Gniew. W 1703 r., podczas Wojny Północnej, warownię splądrowali Szwedzi.
Kolejnym pomorskim starostwem zarządzanym przez Jana III Sobieskiego był Puck. Z Bożej łaski król Polski, wielki książę litewski, ruski, pruski, mazowiecki, żmudzki, inflancki, smoleński, siewierski i czernihowski rządził tutaj na starym, pokrzyżackim zamku.
Bracia zakonni zbudowali zamek na niewielkim wzgórzu pomiędzy wczesnośredniowiecznym portem a średniowiecznym miastem lokacyjnym. Usytuowanie obiektu umożliwiało kontrolę i ostrzał morza. Z badań archeologicznych wiemy, że zamek miał konstrukcję dwuczłonową i wybudowany był na kamiennych fundamentach. Zamek właściwy miał kształt czworoboku o wymiarach 100x75 metrów, zwrócony był dłuższym bokiem w kierunku Zatoki Puckiej. Jan Sobieski został starostą puckim w 1678 r. i sprawował tę funkcję aż do śmierci w roku 1696.
Sobieski często się przemieszczał, wracając do miejsc, które sobie upodobał. Jednym z nich był Gdańsk, do którego przybył pierwszy raz we wrześniu 1656 r. jako chorąży wielki koronny, asystując królowi Janowi Kazimierzowi Wazie. Wkrótce powrócił nad Motławę, nad którą od listopada 1656 do lutego 1657 dowodził eskortą królowej Ludwiki Marii.
Kolejne wizyty Sobieskiego w Gdańsku datowane są na lata 1659-1660. Latem 1677 r. rozpoczął się najdłuższy i zarazem ostatni pobyt króla w Gdańsku, który trwał do połowy lutego 1678 r. Królewska para, podobnie jak wcześniej Jan Kazimierz i jego małżonka, zatrzymali się w kamieniach przy Długim Targu, zwanym Palatium Regium. 9 września 1677 r. urodził się w Gdańsku królewicz Aleksander Benedykt. Z tego powodu na sześć tygodni umilkły gdańskie dzwony kościelne, by niechcący nie przerwać snu królewiczowskiego niemowlęcia. Długi pobyt króla w Gdańsku zaowocował m.in. rozstrzygnięciem sporu pomiędzy cechami i radą miasta, w efekcie którego król wydał dekret opowiadający się demokratycznie po stronie rzemieślników.
Rzucewo to obok Gniewu miejsce najbardziej kojarzone z królem Janem III Sobieskim. Stało się tak ze względu na urodę znajdującego się tutaj do dziś XIX-wiecznego pałacu i dobrego marketingu działającego w nim hotelu. Rzucewo stało się własnością Jana III dzięki sporządzonej w 1685 r. darowiźnie Katarzyny Radziwiłł-Sobieskiej, siostry monarchy i wdowy po Michale Kazimierzu Radziwille.
Król bywał na ziemiach rzucewskich i puckich 22-28 września 1677 r. oraz 28 stycznia 1678 r. W dobrach rzucewskich bywała wielokrotnie z dziećmi królowa Marysieńka, która objęła te tereny po śmierci małżonka. Potem majątkiem zarządzali: Aleksander i Jakub Sobiescy. Od nich, w 1720 r. dobra rzucewskie odkupił pomorski magnat Jerzy Piotr Przebendowski.
Kolejna pomorska miejscowość nobilitowana śladami, jakie pozostawił tutaj król Jan III Sobieski, to wchodzące w skład Gdyni Kolibki. Dwór istniał tu najprawdopodobniej już od XVI w. W latach 70. XVII w. właścicielem Kolibek został król i zarazem starosta gniewski, Jan III Sobieski. Bywał tu w latach 1677 i 1678, wraz z królową Marysieńką. Po śmierci monarchy Kolibki przeszły na własność królowej - wdowy, a w 1720 r. syn króla, Jakub Sobieski, sprzedał majątek familii Przebendowskich. Obecnie z dawnego majątku zachował się, obok późniejszego dworu i stajni, także barokowy park dworski, nazywany parkiem Marysieńki.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze