Spacerujący Aleją Zasłużonych na cmentarzu Gdańsk Srebrzysko zwracają uwagę na oryginalną bryłę grobu z napisem "Smoleńsk" (rejon IV, kwatera TAR I). Spoczywa w nim Arkadiusz "Aram" Rybicki (1953-2010), działacz opozycyjny, który jest jedną z blisko stu ofiar katastrofy smoleńskiej.
"Aram" - tak do tej pory nazywają go rodzina i przyjaciele, współpracował z KOR, WZZ, Studenckim Komitetem Solidarności w Gdańsku, Ruchem Obrony Praw Człowieka i Obywatela. W sierpniu 1980 r. w Stoczni Gdańskiej był, wspólnie z Maciejem Grzywaczewskim, twórcą tablicy z 21 postulatami strajkujących robotników. Internowany, w latach 80. działał w podziemnej Solidarności. W wolnej Polsce pracował w instytucjach kultury, był posłem, ostatnio z ramienia Platformy Obywatelskiej.
W głębi nekropolii na Srebrzysku, na wzgórzu, między drzewami (rejon VII, KW I, rząd a1, nr grobu 10), znajduje się grób Anny Walentynowicz (1929-2010). Widać go z daleka, Między drzewami rozwieszono biało-czerwoną flagę z napisem: "Żegnaj Aniu. Solidarność walcząca
Trójmiasto". Przed nagrobkiem stoi pamiątkowy głaz: "pamięci Anny Walentynowicz, Matki
"Solidarności", która zginęła 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie samolotu w Smoleńsku, w
czasie służby Ojczyźnie, w drodze do Katynia".
Robotnica, początkowo przodownik pracy w komunistycznej Polsce, już w latach 50. zaczęła kontestować ustrój i walczyć o prawa pracownicze. Walentynowicz uczestniczyła w gdańskich strajkach 1970 i 1980 r. W stanie wojennym internowana, potem dwukrotnie skazywana na więzienie za działalność opozycyjną. Walentynowicz podzieliła los 96 ofiar katastrofy smoleńskiej.
Gdańskie Srebrzysko udostępniło w 2003 r. kolumbarium. Wśród wielu nazwisk znajdziemy
też Stanisława Michalskiego (1932-2011). Tabliczka znajduje się tuż za kaplicą, po lewej
stronie od bramy.
Michalski jest legendą gdańskiego Teatru Wybrzeże. Jako absolwent krakowskiej szkoły teatralnej, debiutował w 1955 r. na deskach Teatru Wybrzeże. Na swoim koncie miał około stu ról teatralnych, kilkadziesiąt filmowych, telewizyjnych i w Teatrze Telewizji. W latach 1982-91 był kierownikiem literackim Wybrzeża, w latach 1988-93 - dyrektorem naczelnym gdańskiej sceny.
Niewielki, lecz o dużym znaczeniu historycznym - tak można opisać w skrócie Cmentarz
Garnizonowy w Gdańsku. Do dziś zachowała się zabytkowa neogotycka drewniana kaplica
przedpogrzebowa 1896 roku. Żywym elementem łączącym przeszłość i teraźniejszość
cmentarza są zabytkowe lip, wiązów i jesionów.
Pośród nich spoczywają od nieco ponad roku dwie legendarne ofiary reżimu komunistycznego. To Danuta Siedzikówna ps. "Inka" (1928-1946), której mogiła znajduje się w kwaterze 14, rzędzie 1a. "Inka" w chwili śmierci miała zaledwie 17 lat. Była sanitariuszką w 5. Wileńskiej Brygadzie Armii Krajowej, którą dowodził mjr Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka". Pod koniec wojny przeniosła się z oddziałami antykomunistycznymi na Pomorze. W czerwcu 1946 r. przyjechała do Gdańska po środki medyczne, wpadła jednak w pułapkę zastawioną przez Urząd Bezpieczeństwa w mieszkaniu we Wrzeszczu. Trafiła do gdańskiego więzienia. Podczas śledztwa "Inka", mimo tortur, nie wydała innych członków oddziału. Została skazana na śmierć. Wyrok wykonano 28 sierpnia 1946 r., a bezpieka utajniła miejsce jej pochówku.
Na Cmentarzu Garnizonowym spoczywa też Feliks Selmanowicz ps. "Zagończyk" (1904-1946). Feliks Selmanowicz, ps. "Zagończyk" w 1944 r. znalazł się w 3 Wileńskiej Brygadzie AK por. Gracjana Fróga "Szczerbca", potem w 5 Brygadzie mjr. Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki". Internowany przez sowietów w obozie w Miednikach Królewskich, został wywieziony do Kaługi, skąd w kwietniu 1945 r. uciekł i przedostał się do Polski. Od stycznia 1946 r. ponownie walczył w 5 Brygadzie "Łupaszki" na Pomorzu.
Został zatrzymany przez UB 8 lipca 1946 r. w Sopocie. Skazany na karę śmierci. Zamordowany 28 sierpnia 1946 r. razem z Danutą Siedzikówną "Inką" w gdańskim więzieniu przy ul. Kurkowej. Uroczysty pogrzeb Inki i Zagończyka odbył się dopiero po odnalezieniu ich ciał, w 2016 r.
W zabytkowej Katedrze Oliwskiej spoczywa abp Tadeusz Gocłowski (1931-2016). Wieloletni
metropolita gdański zmarł 3 maja br. po rozległym udarze mózgu. Dla wielu wiernych był
autorytetem i przewodnikiem duchowym. Metropolitą archidiecezji gdańskiej został w 1984 r.
W latach 80. należał do katolickich hierarchów najaktywniej wspierających "Solidarność".
W roku 1989 brał udział w rozmowach w Magdalence, później również angażował się w działalność polityczną. Organizował u siebie negocjacje między politykami AWS i Unii Wolności oraz PO i PiS. Był inicjatorem cyklu debat Gdański Areopag.
Spacerując po posadzce Bazyliki Mariackiej w Gdańsku kroczy się nad grobami ponad
sześciu tysięcy gdańszczan, grobowce ustawione są też w bocznych nawach i kryptach
świątyni. To tu w sarkofagu spoczywa Maciej Płażyński (1958-2010) - pierwszy niekomunistyczny wojewoda gdański III RP.
Działacz opozycji demokratycznej, należał do Ruchu Młodej Polski, w 1980 r. był jednym z
założycieli Niezależnego Zrzeszenia Studentów i przywódcą strajku okupacyjnego na
Uniwersytecie Gdańskim w 1981 r. Prawnik, po stanie wojennym działacz podziemia. Był
posłem i marszałkiem Sejmu RP, a w 2001 r. jednym z założycieli i pierwszym
przewodniczącym Platformy Obywatelskiej.
Zginął w katastrofie smoleńskiej.
W kościele Św. Brygidy, tuż przy kaplicy poświęconej "Solidarności", w białym sarkofagu
spoczywa ks. Henryk Jankowski (1936-2010), proboszcz parafii od 1970 r. Odbudował z
wojennych ruin kościół.
Zasłynął w sierpniu 1980 r. jako kapelan robotników strajkujących w Stoczni Gdańskiej. Do końca PRL był znaczącą postacią antypeerelowskiej opozycji, a plebania kościoła m.in. miejscem spotkań zachodnich polityków z liderami Solidarności. W wolnej Polsce jego drogi z Wałęsą rozeszły się. Źle znosił polityczną marginalizację - prowokował polityczną symboliką "grobów pańskich" przygotowywanych z okazji świąt wielkanocnych. M.in. z tego powodu popadł w konflikt z arcybiskupem gdańskim.
Odszedł na emeryturę w 2008 r.
Cmentarz witomiński to główna gdyńska nekropolia - największa, najbardziej znana i
najliczniej odwiedzana. W Nowej Alei Zasłużonych (sektor 26, rząd 17, grób 1a) znajdziemy najczęściej odwiedzaną mogiłę witomińskiej nekropolii - miejsce spoczynku prezydent Gdyni Franciszki Cegielskiej (1946-2000). Granitowy nagrobek, przypominający zalewany wodą morski brzeg, zawsze otaczają setki zniczy.
Nazywano ją "Żelazną Franką", jej nazwisko oznaczało skuteczność, klasę i żelazną konsekwencję. Od 1990 do 1998 r. była prezydentem Gdyni. W 1997 r. została posłanką na Sejm, a dwa lata później ministrem zdrowia. 10 lutego 2000 r., w Święto Gdyni, miała odebrać Medal za Wybitne Zasługi dla Gdyni, ale nie przyjechała - leżała w krakowskiej klinice, chorowała na raka trzustki. Latem tego samego roku wyprawiła ślub synowi Marcinowi Cegielskiemu, który niedługo po jej śmierci zginął w wypadku motocyklowym i jest pochowany z matką.
Przy głównej alei witomińskiego cmentarza (sektor 62, rząd 1, grób 4) znajduje się miejsce
spoczynku Danuty Baduszkowej (1919-1978), której Gdynia zawdzięcza Teatr Muzyczny.
To ona wyreżyserowała pierwszy spektakl tej sceny (jeszcze gdy działała ona w Gdańsku
Nowym Porcie), nadała jej rozmach i styl, doprowadziła do powstania nowego budynku
Teatru Muzycznego w Gdyni (który oddano do użytku po jej śmierci). W 1992 roku Teatrowi
Muzycznemu nadano imię Danuty Baduszkowej.
Tuż przy kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa wśród innych grobów księży, pochowany jest ksiądz Jan Kaczkowski (1977-2016) - współzałożyciel i dyrektor Hospicjum im. św. Ojca Pio w Pucku, jako kapłan pomagał chorym i ubogim.
Urodził się w Gdyni, w 2002 roku ukończył Gdańskie Seminarium Duchowne. Zmarł w Poniedziałek Wielkanocny zeszłego roku.
Prawie na samym końcu cmentarza (sektor N10, nr rzędu 16, nr grobu 1), na górze, świeczkę możemy zapalić na grobie z szarego marmuru Andrzejowi Grubbie (1958-2005) - najwybitniejszemu polskiemu tenisiście stołowemu, dzięki któremu wielu kibiców pokochało tę dyscyplinę sportu, wcześniej kojarzyła się ze świetlicą.
Na najwyższym stopniu stawał dwunastokrotnie. Pierwszy raz mistrzem Polski został w 1979, ostatni trzynaście lat przed śmiercią. Kibice sportu zapamiętali go z niezwykłego skupienia, a także z przeskakiwana z nogi na nogę przed odbiorem zagrywki rywala. Zmarł na nowotwór.
W pobliżu wejścia głównego znajduje się sektor E3, na którym pochowana jest Stanisława Fleszarowa-Muskat (1919-1989) - wybitna pisarka, kochana przez czytelników, krytykowana przez poważnych recenzentów, niezwykle poczytna w PRL-u. Na swoim koncie ma ponad 700 utworów, jest więc jej dorobek bogaty i różnorodny, jej najbardziej twórcze lata przypadły na lata 60 i 70.
Autorka słuchowisk, sztuk scenicznych, opowiadań i powieści. "Tak trzymać", "Zatoka śpiewających traw", "Lato nagich dziewcząt", "Milionerzy", "Kochankowie róży wiatrów".
Rodzinny grobowiec, w którym pochowano Weronikę Miłosz (1887-1945) matkę noblisty, znajduje się na samym szczycie wzniesienia (kwatera III, miejsce 1736b), należy obrać kierunek na ul. Księżycową. Matka pisarza zmarła na tyfus. w 1975 roku - staraniem Andrzeja Miłosza - szczątki matki ekshumowano i przeniesiono na cmentarz katolicki w Sopocie.
Na bardzo wąskim i wysokim fragmencie cmentarza komunalnego, w sektorze N5, znajduje się grób Joanny Bogackiej (1945-2012) - aktorki teatralnej i filmowej, urodzonej w Gdańsku. Sama o sobie mówiła, że sukces zawdzięcza ciężkiej pracy, wszyscy, którzy spotkali ją na swojej drodze, podkreślali jej ciepło i serdeczność. Grywała na deskach teatrów w całej Polsce, ale najbardziej ciągnęło ją do ukochanego Trójmiasta.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze