Andrzej Januszajtis

• Tego na pewno nie wiecie. Jasieniowe góry

  felieton

  Andrzej Januszajtis

  Poszukując genezy nazwy "Jasień" zwróciłem uwagę na pojawiające się w lustracji wsi z 1664 r. "pustkowia" Jasieniowa Łąka I i Jasieniowa Łąka II. W roku 1765 ta oboczna nazwa była już tak zakorzeniona, że znalazła się w nagłówku: "Nynkowy alias Jasień" (łacińskie alias znaczy: inaczej). Oficjalną stała się w 1954 r.

  27.09.2020 | 20:10

  andrzej januszajtis

  

• Tego na pewno nie wiecie. Awantura w Jasieniu

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Zastrzegam: nie chodzi tu o współczesne spory, rzecz działa się w XVIII w.

  12.09.2020 | 15:01

  gdańsk

  historia

  jasień

  

• Tego na pewno nie wiecie. Dyrekcja Kolei - kto od kogo skopiował?

  Andrzej Januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  W jednym z najnowszych opisów gmachu Dyrekcji Kolei w Gdańsku zafrapowała mnie informacja, że jest on kopią gmachu Dyrekcji Kolei w Poznaniu.

  01.09.2020 | 08:30

  gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Quadruncinata, kora brzozowa i Kurtujak

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Jak już pisałem, Daniel Gabriel Messerschmidt, gdańszczanin, obywatel Królestwa Polskiego, był pionierem badań Syberii.

  24.08.2020 | 08:33

  gdańsk

  

• Tego na pewno nie wiecie. Gdański Messerschmitt

  gdańsk

  Andrzej Januszajtis

  Messerschmied oznacza w języku niemieckim rzemieślnika (kowala) wytwarzającego noże. Wywodzące się od niego nazwisko osobom pamiętającym ostatnią wojnę kojarzy się z samolotem myśliwskim, który w jej pierwszych latach przyczynił się do podniebnych sukcesów hitlerowskiej Luftwaffe. Później po stronie brytyjskiej pojawił się udoskonalony Spitfire, przewyższający go szybkością i zwrotnością. Dziś to już przeszłość, czas na inne, bardziej pokojowe skojarzenia. Oto jedno z nich.

  16.08.2020 | 15:30

  andrzej januszajtis

  felieton

  Syberia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Atrakcje Mikoszewa A.D. 1922

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Czym Źródlana Górka dla Płoni, tym dla Mikoszewa jest wzgórze ks. Albrechta.

  31.07.2020 | 10:20

  gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Dom naprawdę mennonicki

  tego na pewno nie wiecie

  Andrzej Januszajtis

  Jedziemy do Żuławek, by obejrzeć jeden z tamtejszych domów podcieniowych, nr 6, pięknie utrzymany, co dziś niestety jest rzadkością.

  26.07.2020 | 20:20

  andrzej januszajtis

  

• Tego na pewno nie wiecie. Wśród kamieniczek Stanisława Michela

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Jak uczcić zmarłego przyjaciela, architekta? Najlepiej idąc szlakiem jego dzieł, przede wszystkim śródmiejskich kamieniczek. Jest ich tak wiele, że na wszystkie nie starczy miejsca, trzeba wybierać.

  12.07.2020 | 18:10

  gdansk

  polska architektura

  

• Tego na pewno nie wiecie. Nasz piękny dworzec

  gdansk

  Andrzej Januszajtis

  Po ustaleniu, który z "ojców" naszego Dworca Głównego był tym najważniejszym, czas zająć się jego pięknym dzieckiem.

  22.06.2020 | 20:36

  andrzej januszajtis

  dworce

  

• Tego na pewno nie wiecie. Ojcowie naszego dworca [FELIETON]

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Kto był twórcą Dworca Głównego w Gdańsku? Większość źródeł, także internetowych, podaje nazwiska: Alexander Rüdell, Paul Thoemer (inaczej Thömer) i Georg Cuny, o którym ostatnio pisałem. Czasem wymienia się tylko jednego, najczęściej pierwszego lub trzeciego z nich. Jak było naprawdę?

  14.06.2020 | 06:30

  dworce

  gdansk

  

• Świnia na komisariacie. Zagadka malowidła na budynku gdańskiej policji

  gdańsk

  Dorota Karaś

  Pod zdjętymi niedawno tablicami na budynku dawnego komisariatu w Gdańsku ukazało się malowidło przypominające świnię. Skąd się tam wzięło? Odpowiedź nie jest prosta. Komplikuje ją zakręcony świński ogon.

  22.05.2020 | 10:00

  andrzej januszajtis

  Bogdan Borusewicz

  historia

  jacek friedrich

  

• Tego na pewno nie wiecie. Staromiejskie sądy

  Gdańsk

  Andrzej Januszajtis

  Ratusz Starego Miasta w Gdańsku to autentyczny świadek wielkiej historii!

  05.05.2020 | 20:30

  Andrzej Januszajtis

  

• Tego na pewno nie wiecie. Jak pióro śmierć odwróciło

  gdańsk

  Andrzej Januszajtis

  Akta procesów sądowych, toczonych w dawnym Gdańsku, niestety w większości zaginione lub zniszczone podczas ostatniej wojny, opisywały wiele przypadków, interesujących nie tylko dla prawników. Niektóre były tak niezwykłe, że wydawały się nieprawdopodobne i zaliczano je do legend.

  27.04.2020 | 11:50

  andrzej januszajtis

  

• Tego na pewno nie wiecie. Barwne dzieje Pola Mniszek

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Od roku 1396 gdańskie Siedlce należały do klasztoru Brygidek. Dziesięcina szła jednak do kościoła św. Katarzyny. Powstałe stąd spory w końcu uregulowano: wieś przeszła pod zarząd wyznaczanych przez radę miasta tzw. Siedleckich Panów.

  21.04.2020 | 18:45

  gdańsk

  

• Tego na pewno nie wiecie. Miasto pięknych widoków

  felieton

  Andrzej Januszajtis

  Punkty widokowe, strategicznie położone nad drogami, były wykorzystywane dla ich obserwacji. Przepatrywano także morze, widoczne z wielu z nich na horyzoncie. Na takich wzniesieniach wyrastały z czasem gródki strażnicze.

  12.04.2020 | 16:47

  andrzej januszajtis

  gdańsk

  

• Tego na pewno nie wiecie. Spory o Wielkanoc

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Zbliża się Wielkanoc, święto zazwyczaj pełne radości, jaką daje nadzieja na zmartwychwstanie i okazja do odetchnięcia od trosk życia codziennego. Zawsze gdy nęka nas przygnębienie i zły nastrój, warto próbować oderwać się od niego myślami.

  05.04.2020 | 20:45

  gdańsk

  

• Tego na pewno nie wiecie. Wieżyczki w cudownej harmonii

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Zbliża się kolejna, już 75., rocznica zagłady Gdańska. W 1945 r. stary Gdańsk prawie znikł z powierzchni ziemi. Patrząc dziś na miasto, trudno to sobie wyobrazić. Odbudowane rejony Śródmieścia budzą zachwyt i ściągają tłumy turystów.

  27.03.2020 | 22:41

  gdańsk

  

• Tego na pewno nie wiecie. Ze statutów bractwa św. Jerzego

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  "W Imię Św. Trójcy amen. Do wiadomości: W roku (...) od Narodzenia Chrystusa XIVc i XIV-ym, ósmego dnia przed wigilią Zapustów, przybyli do Dworu starsi bractwa Św. Jerzego (...) i za zgodą towarzyszy sporządzili i opracowali dla dobra bractwa (...) niniejsze artykuły, do przestrzegania, a w razie potrzeby poprawiania we wszystkich przyszłych czasach.

  22.03.2020 | 19:20

  gdańsk

  

• Tego na pewno nie wiecie. Dr Wolf w Tczewie

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Jak wiadomo, dr Nataniel Mateusz Wolf przed ostatecznym osiedleniem się w Gdańsku w 1772 r. przez parę lat przebywał w Tczewie. Miał tam jakichś krewnych, dom i obserwatorium w spichlerzu.

  01.03.2020 | 14:00

  felieton

  Tczew

  

• Tego na pewno nie wiecie. Jak Wybicki grał w oczko z cesarzem

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Zawsze chętnie powracam do "Pamiętników" wielkiego syna naszej ziemi, Józefa Wybickiego, dostępnych dziś także w internecie.

  23.02.2020 | 19:40

  Józef Wybicki

  Napoleon

  

• Tego na pewno nie wiecie. Jak gdańszczanie kościoły ratowali

  historia

  Andrzej Januszajtis

  Przeglądając wydane w 1695 r. "Opisanie wszystkich budynków kościołów Miasta Gdańska" ówczesnego budowniczego miejskiego Bartłomieja (Bartla) Ranischa, znalazłem w rozdziale o kościele św. Jana następujący ustęp, zatytułowany "O naprawianiu tego kościoła" (Von Reparirung dieser Kirchen)

  11.02.2020 | 18:00

  andrzej januszajtis

  felieton

  gdańsk

  

• Tego na pewno nie wiecie. Tajemniczy kapelmistrz

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Franciszek (Franciscus) de Rivulo pojawia się w rachunkach gdańskiego kościoła Mariackiego 4 maja 1560 r. jako kantor, kierujący kościelną muzyką. W 1563 r. był już kapelmistrzem Kapeli Rady

  02.02.2020 | 17:30

  gdańsk

  tego na pewno nie wiecie

  

• Tego na pewno nie wiecie. Napoleon i Grodzisko

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Grodzisko, czyli Gradowa Góra (Hagelsberg), odegrało w oblężeniu Gdańska przez wojska napoleońskie w 1807 r. ważną rolę. Tutaj toczyły się najcięższe walki, prowadzące do ogromnych strat w ludziach zarówno pośród obleganych, jak i oblegających.

  26.01.2020 | 20:30

  gdańsk

  

• Tego jeszcze nie wiecie. O gdańskim Domu Pod Łososiem

  felieton

  Andrzej Januszajtis

  Przeglądam to, co imć pan Internet głosi o gdańskim "Łososiu" i nie mogę się nadziwić, ile w tym błędów. Oto np. czytam, że w Domu Pod Łososiem od 6 lipca 1598 r. Ambroży Vermöllen produkował słynnego goldwassera (złotą wódkę).

  06.01.2020 | 13:30

  andrzej januszajtis

  gdańsk

  

• Tego na pewno nie wiecie. Nasza skarbnica

  gdańsk

  Andrzej Januszajtis

  Gdyby mnie ktoś zapytał, gdzie w Gdańsku jest najwięcej skarbów, odpowiedziałbym bez wahania - w Bibliotece Gdańskiej (PAN). To istny Sezam, pełen wiedzy, zwłaszcza o Gdańsku, nagromadzonej w księgach, starodrukach, rękopisach, mapach, planach, grafikach i zdjęciach. Jest tego nieprzebrana mnogość. Nie sama liczba jednak jest wyznacznikiem ich wartości.

  29.12.2019 | 22:00

  andrzej januszajtis

  biblioteka

  

• Tego na pewno nie wiecie. W zaułkach Osieka

  felieton

  Andrzej Januszajtis

  Osiek, zaliczany dziś do Starego Miasta, jest jedną z najstarszych dzielnic Gdańska, starszą niż Główne (Prawe) Miasto. Założono go w 1312 r. (Główne Miasto oficjalnie w 1342), gdy przesiedlono tutaj polską ludność z części dawnego grodu w zakolu Motławy, gdzie Krzyżacy potrzebowali terenu pod budowę Zamku (na dzisiejszym Zamczysku)

  22.12.2019 | 20:00

  andrzej januszajtis

  gdańsk

  historia

  

• Tego na pewno nie wiecie. Pogrzeby doktora Wolfa

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Po konferencji prasowej, na której odkrywcy pomnika nagrobnego Nataniela Wolfa poinformowali o szczegółach wydarzenia, a ja miałem przyjemność poprzedzić to wstępem historycznym, pytano mnie, gdzie można znaleźć podane przeze mnie informacje o pochówkach.

  14.12.2019 | 14:30

  felieton

  Gdańsk

  

• Tego jeszcze nie wiecie. Pomnik wielkiego Żuławiaka

  felieton

  Andrzej Januszajtis

  Najtrudniej jest być prorokiem we własnym kraju. To powiedzenie sprawdziło się w sposób wręcz wzorcowy w przypadku Jana Jerzego Adama (będę go nazywał Jerzym) Forstera i Mokrego Dworu na Gdańskich Żuławach, gdzie się urodził.

  01.12.2019 | 16:40

  andrzej januszajtis

  gdańsk

  

• Tego na pewno nie wiecie. Andrzej Januszajtis Zbyszkowi Jujce na pożegnanie

  gdańsk

  Andrzej Januszajtis

  Wszystko zaczęło się w roku 1953. Osiemnastoletni młodzieniec nie dostał się na studia artystyczne (jego szkoła spóźniła się z wysłaniem dokumentów), więc podjął pracę w "Gazecie Zielonogórskiej", gdzie miał przerysowywać kolorowe dowcipy rysunkowe z rosyjskiego "Krokodiła", żeby nadawały się do drukowania w czarno-białej gazecie.

  24.11.2019 | 17:00

  andrzej januszajtis

  zbigniew jujka

  

• Tego na pewno nie wiecie. Komin Wielkiego Młyna [FELIETON]

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Jak wiedzą wszyscy gdańszczanie, od wschodu przylega do Wielkiego Młyna piec piekarski z wysokim ceglanym kominem.

  24.10.2019 | 05:30

  tego na pewno nie wiecie

  

• Tego na pewno nie wiecie. Ze statutu kramarzy [FELIETON]

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  W cytowanej przeze mnie kronice Lubbe spisał też statut gildii kramarzy, do której należał.

  13.10.2019 | 16:40

  Gdańsk

  

• Magiczny Dwór Artusa. Tego na pewno nie wiecie

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Jesteśmy w Dworze Artusa, na jednym z koncertów dorocznego Festiwalu Goldbergowskiego, który jest jak zawsze wydarzeniem kulturalnym najwyższej rangi.

  15.09.2019 | 12:00

  Gdańsk

  

• Tego na pewno nie wiecie. Złota Kaplica [FELIETON]

  gdańsk

  Andrzej Januszajtis

  Mam na myśli kaplicę przy kościele św. Józefa, obecną (od 1964 r.) Wieczystej Adoracji, w której ostatnio dokonano odkryć, cofających jej historię i przywrócono jej świetność.

  29.08.2019 | 17:31

  andrzej januszajtis

  

• Tego na pewno nie wiecie. Powrót wyjątkowo cennego dokumentu

  tego na pewno nie wiecie

  Andrzej Januszajtis

  Dokument przekazany 30 lipca br. w darze dla Muzeum Gdańska przez p. Gilesa du Boulaya z Aylesbury koło Oksfordu, miłośnika Gdańska i przyjaciela Polski, jest "autentyczną kopią" testamentu wypisaną 17 czerwca 1778 r., podpisaną przez "Secretariusa" Jantzena.

  25.08.2019 | 19:10

  amsterdam

  andrzej januszajtis

  gdańsk

  rada miasta gdańska

  

• Tego na pewno nie wiecie. W parku Oruńskim [FELIETON]

  park oruński

  Andrzej Januszajtis

  Park, po ostatniej wojnie przez wiele lat zaniedbany, nawet niszczony ("sławne" ułożenie wodociągu dnem doliny, dewastacja wzgórza Pięciu Braci itp.) w ostatnich latach doczekał się rewaloryzacji.

  11.08.2019 | 14:23

  andrzej januszajtis

  

• Tego na pewno nie wiecie. Andrzej Januszajtis o początkach Letnicy [FELIETON]

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Jeszcze zanim narodziła się Letnica, cały wschodni rejon słabo zaludnionej, lecz rozległej wsi Zaspa nazywano Burau, co zapisywane po łacinie jako Buraw. Bur znaczy wieśniak, bogaty chłop - to gbur, zatem polskim odpowiednikiem nazwy jest Gburowo.

  04.08.2019 | 12:50

  Gdańsk Letnica

  

• Tego na pewno nie wiecie. Jak powstało Westerplatte?

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Westerplatte jest dziełem Wisły, powstało z nanoszonego przez nią rumowiska. W wyniku przekształceń w rejonie tzw. Szpicy Mątowskiej od 1554 r. ujście Wisły ulegało przyspieszonemu zamulaniu.

  20.07.2019 | 06:00

  gdańsk

  

• Prof. Januszajtis o Targu na Dyle i Rynsztoku [FELIETON]

  Gdańsk

  Andrzej Januszajtis

  Nazwa Targ na Dyle (Dielenmarkt) pojawia się po raz pierwszy w gdańskich księgach gruntowych w 1430 r. Nazywano tak końcowy odcinek dzisiejszej ulicy Żabi Kruk (dopiero w 1853 r. do niego przyłączony) - od wylotu Toruńskiej do Baszty Atutowej ("Pod Zrębem", dziś w ruinie), której zresztą wtedy jeszcze nie było, bo zbudowano ją w 1487 r.

  13.07.2019 | 08:02

  andrzej januszajtis

  

• Tego na pewno nie wiecie. Co nowego w Trutnowach

  felieton

  Andrzej Januszajtis

  Odbudowa wieży w Trutnowach cieszy szczególnie, bo okazuje się, że w dzisiejszych czasach rekonstrukcja, tak potępiana w gdańskich kręgach architektonicznych, a nawet konserwatorskich, jest jednak możliwa i to z pomocą funduszów europejskich. Jak wspaniały jest jej rezultat, każdy może się przekonać. Wystarczy odwiedzić Trutnowy.

  07.07.2019 | 23:00

  andrzej januszajtis

  żuławy

  

• Tego na pewno nie wiecie. Zagadka gdańskiego zegara astronomicznego

  andrzej januszajtis

  Andrzej Januszajtis

  Studiuję gdański zegar astronomiczny od prawie 40 lat, znam w nim każdy szczegół, wydawałoby się, że nic już nie zdoła mnie zaskoczyć. A jednak.

  30.06.2019 | 11:00

  Gdańsk