Sama idea pomnika nad morzem pojawiała się w prasie już w 1920 roku po uroczystych zaślubinach dokonanych przez generała Józefa Hallera. Dopiero jednak pierwszego lipca 1928 roku powołano Komitet Budowy Pomnika Zjednoczenia Ziem Polskich. Zadaniem komitetu było zebranie funduszy i przeprowadzenie konkursu na projekt przyszłego monumentu.
Jego inicjator minister Eugeniusz Kwiatkowski zapisał takie słowa o pomniku: ?Ma świadczyć ile wagi ma ta ziemia i morze dla zjednoczonej odrodzonej Polski. Ma świadczyć, że bez Kaszub, bez morza nie ma zjednoczonej Polski, ma być widomym znakiem ślubowania całego narodu polskiego, że ziemi tej i morza naród polski nie odda za żadną cenę, bo jest jego z krwi i kości. Pomnik ten ma być zbudowany złączonym wysiłkiem wszystkich obywateli polskich.?Wśród członków komitetu znaleźli się m.in. generał Julian Rummel i wiceadmirał Józef Unrug.
Na zdjęciu pokonkursowa wystawa prac na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej.
Sam pomnik miał stanąć na Kamiennej Górze w Gdyni. Zorganizowano konkurs artystyczny, na który nadesłanych zostało 76 prac z całej Polski a nawet od polonusów z USA. Jury konkursu nie udzieliło pierwszej nagrody, ale przyznało dwie równorzędne nagrody drugie. Ich autorzy zainkasowali po 12 500 złotych, zaś autor trzeciego wyróżnienia 7 500 zł. Kwoty były olbrzymie, dla porównania w 1930 roku pracownik umysłowy inkasował średnio 352 złote miesięcznie, zaś poseł 1500 złotych. Postanowiono też wystawić na widok publiczny wszystkie nadesłane prace w sali rzeźby w Politechnice Warszawskiej przez tydzień.
Na zdjęciu projekt konkursowy autorstwa architekta Stanisława Marzyńskiego, który otrzymał ex aequo II nagrodę.
Koszt pomnika okazał się jednak zbyt drogi. Co prawda Towarzystwo Kąpieli Morskich zaoferowało podarowanie placu, zaś polonia amerykańska przysłała 328 dolarów, ale nie zdobyto dofinansowania rządowego. Związane było to z kryzysem finansowym. Budowę pomnika miała kosztować ponad milion złotych, co było znaczną kwotą.
Na zdjęciu projekt konkursowy autorstwa artysty malarza Mieczysława Kotarbińskiego i inżyniera Kodeckiego.
Do koncepcji upamiętnienia zjednoczenia i odrodzenia Polski wrócono w 1937 roku. Na końcu Mola Południowego miał stanąć zaprojektowany przez inż. arch. Wacława Tomaszewskiego 40-metrowy obelisk. Jego wykonanie miało przypaść na 21 rocznicę odzyskania niepodległości, czyli 11 listopada 1939 roku. Plany pokrzyżowała jednak wojna.
Na zdjęciu projekt konkursowy autorstwa architekta Jana Łukasika, który otrzymał ex aequo II nagrodę.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze